Qvintvs Habeo uero, frater, et in hoc
|
2.17.1
|
admodum delector quod in aliis rebus aliisque
|
|
sententiis uersaris atque ille. Nihil enim tam dis-
|
|
simile quam uel ea quae ante dixisti, uel hoc ipsum
|
|
de <d>eis exordium. Vnum illud mihi uideris imitari,
|
5
|
orationis genus.
|
|
Marcvs Velle fortasse: quis enim id potest aut
|
|
umquam poterit imitari? Nam sententias interpretari
|
|
perfacile est, quod quidem ego facerem, nisi plane
|
|
esse uellem meus. Quid enim negotii est eadem prope
|
10
|
uerbis isdem conuersa dicere?
|
|
Qvintvs Prorsus adsentior. Verum ut modo
|
|
tute dixisti, te esse malo tuum. Sed iam exprome, si
|
|
placet, istas leges <de> religione.
|
|
Marcvs Expromam equidem ut potero, et
|
18.1
|
quoniam et locus et sermo <haudquaquam> familiaris
|
|
est, Legvm Leges uoce proponam.
|
|
Qvintvs Quidnam id est?
|
|
Marcvs Sunt certa legum uerba, Quinte, neque
|
5
|
ita prisca ut in ueteribus XII sacratisque legibus, et
|
|
tamen, quo plus auctoritatis habeant, paulo antiquiora
|
|
quam hic sermo est. Eum morem igitur cum breui-
|
|
tate, si potuero, consequar. Leges autem a me edentur
|
|
non perfectae—nam esset infinitum—, sed ipsae
|
10
|
summae rerum atque sententiae.
|
|
Qvintvs Ita uero necesse est. Quare audiamus.
|
|
Marcvs Ad diuos adeunto caste, pietatem
|
19.1
|
adhibento, opes amouento. Qui secus faxit, deus ipse
|
|
uindex erit.
|
|
Separatim nemo habessit deos neue nouos neue aduenas
|
|
nisi publice adscitos; priuatim colunto quos rite a patri-
|
5
|
bus <acceperint. In urbibus> delubra habento. Lucos in
|
|
agris habento et Larum sedes. Ritus familiae patrumque
|
|
seruanto.
|
|
Diuos et eos qui caelestes semper habiti sunt colunto
|
|
et ollos quos endo caelo merita <l>ocauerint, Herculem,
|
10
|
Liberum, Aesculapium, Castorem, Pollucem, Quirinum,
|
|
ast olla propter quae datur homini<bus> ascensus in caelum,
|
|
Mentem, Virtutem, Pietatem, Fidem, earumque laudum
|
|
delubra sunto nec ulla uitiorum sacra sollemnia obeunto.
|
|
Feriis iurgia <am>ouento, easque in famulis operibus
|
15
|
patratis habento, itaque, <ut r>it<e> cada<n>t in annuis anfrac-
|
|
tibus, descriptum esto. Certasque fruges certasque bacas
|
|
sacerdotes publice libanto, hoc certis sacrificiis ac diebus.
|
|
Itemque alios ad dies ubertatem lactis feturaeque
|
20.1
|
seruanto, idque nec omitti possit, ad eam rem rationem
|
|
<habento,> cursus annuos sacerdotes finiunto, quaeque
|
|
quoique diuo decorae grataeque sint hostiae, prouidento.
|
|
Diuisque aliis <alii> sacerdotes, omnibus pontifices, sin-
|
5
|
gulis flamines sunto. Virginesque Vestales in urbe custo-
|
|
diunto ignem foci publici sempiternum.
|
|
Quoque haec et priuatim et publice modo rituque fiant,
|
|
discunto ignari a publicis sacerdotibus. Eorum autem
|
|
genera sunto tria: unum quod praesit caerimoniis et sacris,
|
10
|
alterum quod interpretetur fatidicorum et uatium effata
|
|
incognita, quorum senatus populusque adsciuerit. Inter-
|
|
pretes autem Iouis optumi maxumi, publici augures,
|
|
signis et auspiciis postera uidento,
|
|
disciplinam tenento
|
21.1
|
sacerdotesque <docento>, uineta uirgetaque <ad> salutem populi
|
|
auguranto; quique agent rem duelli quique popularem,
|
|
auspicium praemonento ollique obtemperanto. Diuo-
|
|
rumque iras prouidento <ostent>isque apparento, caelique
|
5
|
fulgura regionibus ratis temperanto, urbemque et agros
|
|
et templa liberata et effata habento. Quaeque augur
|
|
iniusta nefasta uitiosa dira deixerit, inrita infectaque
|
|
sunto; quique non paruerit, capital esto.
|
|
Foederum pacis, belli, indotiarum orator<es> fetiales
|
10
|
<sunto, uin>dices non sunto, bella discepta<n>to.
|
|
Prodigia portenta ad Etruscos [et] haruspices, si senatus
|
|
iussit, deferunto, Etruriaque principes disciplinam doceto.
|
|
Quibus diuis creuerint, procuranto, idemque fulgura atque
|
|
obstita pianto.
|
15
|
Nocturna mulierum sacrificia ne sunto praeter olla
|
|
quae pro populo rite fient. Neue quem ini<ti>anto nisi, ut
|
|
adsolet, Cereri Graeco sacro.
|
|
Sacrum commissum, quod neque expiari poterit,
|
22.1
|
impie commissum, est<o>; quod expiari poterit, publici
|
|
sacerdotes expianto.
|
|
Loedis publicis [. . .], quod sine curriculo et sine certa-
|
|
tione corporum fiat, popularem laetitiam <et> cantu et fidibus
|
5
|
et tibiis moderanto eamque cum diuom honore iungunto.
|
|
Ex patriis ritibus optuma colunto.
|
|
Praeter Idaeae Matris famulos eosque iustis diebus ne
|
|
quis stipem cogito.
|
|
Sacrum sacroue commendatum qui clepserit rapsitue,
|
10
|
parricida esto.
|
|
Periurii poena diuina exitium, humana dedecus <esto>.
|
|
Incestum pontifices supremo supplicio sanciunto.
|
|
Impius ne audeto placare donis iram deorum.
|
|
Caute uota reddunto. Poena uiolati iuris esto. [Quocirca]
|
15
|
Nequis agrum consecrato. Auri argenti eboris sacrandi
|
|
modus esto.
|
|
Sacra priuata perpetua manento.
|
|
Deorum Manium iura sancta sunto. <Huma>nos leto
|
|
datos diuos habento. Sumptum in ollos luctumque
|
20
|
minuunto.
|
|