Sed ut omnes istos aculeos et totum tortuosum 98.13
genus disputandi relinquamus ostendamusque qui si-
mus, iam explicata tota Carneadis sententia An- 15
tiochea ista conruent universa. nec vero quicquam
ita dicam ut quisquam id fingi suspicetur; a Clito-
macho sumam, qui usque ad senectutem cum Carneade
fuit, homo et acutus ut Poenus et valde studiosus
ac diligens; et quattuor eius libri sunt de sustinendis 20
adsensionibus, haec autem quae iam dicam [quae] sunt
sumpta de primo. Duo placet esse Carneadi genera 99.1
visorum; in uno hanc divisionem, alia visa esse quae
percipi possint <alia quae non possint,> in altero
autem, alia visa esse probabilia alia non probabilia.
itaque quae contra sensus contraque perspicuitatem 5
dicantur ea pertinere ad superiorem divisionem, contra
posteriorem nihil dici oportere. quare ita placere, tale
visum nullum esse ut perceptio consequeretur, ut
autem probatio multa. Etenim contra naturam esset,
<si> probabile nihil esset; sequitur omnis vitae ea 10
quam tu Luculle commemorabas eversio. itaque et
sensibus probanda multa sunt, teneatur modo illud,
non inesse in is quicquam tale quale non etiam fal-
sum nihil ab eo differens esse possit—sic quid-
quid acciderit specie probabile, si nihil se offeret quod 15
sit probabilitati illi contrarium, utetur eo sapiens, ac
sic omnis ratio vitae gubernabitur. Etenim is quoque
qui a vobis sapiens inducitur multa sequitur proba-
bilia non conprehensa neque percepta neque adsensa
sed similia veri, quae nisi probet omnis vita tollatur. 20
quid enim conscendens navem sapiens num con- 100.1
prehensum animo habet atque perceptum se ex sen-
tentia navigaturum? qui potest? sed si iam ex hoc
loco proficiscatur Puteolos stadia triginta probo na-
vigio bono gubernatore hac tranquillitate, probabile 5
videatur se illuc venturum esse salvum. Huius modi
igitur visis consilia capiet et agendi et non agendi
faciliorque erit ut albam esse nivem probet quam
erat Anaxagoras, qui id non modo ita esse negabat,
sed sibi, quia sciret aquam nigram esse unde illa 10
concreta esset, albam ipsam esse ne videri quidem,
et quaecumque res eum sic attinget ut sit visum illud 101.1
probabile neque ulla re impeditum, movebitur. non
enim est e saxo sculptus aut e robore dolatus, habet
corpus habet animum, movetur mente movetur sen-
sibus, ut ei vera multa videantur neque tamen habere 5
insignem illam et propriam percipiendi notam. eoque
sapientem non adsentiri, quia possit eiusdem modi
existere falsum aliquod cuius modi hoc verum. Neque
nos contra sensus aliter dicimus ac Stoici, qui multa
falsa esse dicunt longeque aliter se habere ac sensibus 10
videantur. hoc autem si ita sit, ut unum modo sensibus
falsum videatur, praesto est qui neget rem ullam per-
cipi posse sensibus. ita nobis tacentibus ex uno Epicuri
capite altero vestro perceptio et conprehensio tollitur.
quod est caput Epicuri? "si ullum sensus visum falsum 15
est, nihil potest percipi." quod vestrum? "sunt falsa
sensus visa." quid sequitur? ut taceam, conclusio ipsa
loquitur: "nihil posse percipi". "Non concedo" inquit
"Epicuro". Certa igitur cum illo, qui a te totus diversus
est, noli mecum, qui hoc quidem certe, falsi esse ali- 20
quid in sensibus, tibi adsentior. Quamquam nihil mihi 102.1
tam mirum videtur quam ista dici, ab Antiocho quidem
maxime, cui erant ea quae paulo ante dixi notissima.
licet enim haec quivis arbitratu suo reprehendat quod
negemus rem ullam percipi posse, certe levior repre- 5
hensio est, quod tamen dicimus esse quaedam proba-
bilia. non videtur hoc satis esse vobis. ne sit; illa
certe debemus effugere, quae a te vel maxime agitata
sunt: "nihil igitur cernis, nihil audis, nihil tibi est
perspicuum". Explicavi paulo ante Clitomacho auctore 10
quo modo ista Carneades diceret; accipe quem ad
modum eadem dicantur a Clitomacho in eo libro quem
ad C. Lucilium scripsit poetam, cum scripsisset isdem
de rebus ad L. Censorinum eum qui consul cum M'.
Manilio fuit. scripsit igitur his fere verbis (sunt enim 15
mihi nota propterea quod earum ipsarum rerum de
quibus agimus prima institutio et quasi disciplina illo
libro continetur)—sed scriptum est ita: Academicis 103.1
placere esse rerum eius modi dissimilitudines ut aliae
probabiles videantur aliae contra. id autem non esse
satis cur alia posse percipi dicas alia non posse,
propterea quod multa falsa probabilia sint, nihil autem 5
falsi perceptum et cognitum possit esse. itaque ait
vehementer errare eos qui dicant ab Academia sensus
eripi, a quibus numquam dictum sit aut colorem aut
saporem aut sonum nullum esse, illud sit disputatum,
non inesse in iis propriam quae nusquam alibi esset 10
veri et certi notam. quae cum exposuisset, adiungit 104.1
dupliciter dici adsensus sustinere sapientem, uno modo
cum hoc intellegatur, omnino eum rei nulli adsentiri,
altero cum se a respondendo ut aut adprobet quid aut
inprobet sustineat, ut neque neget aliquid neque aiat. 5
id cum ita sit, alterum placere ut numquam adsen-
tiatur, alterum tenere ut sequens probabilitatem, ubi-
cumque haec aut occurrat aut deficiat, aut "etiam"
aut "non" respondere possit. †nec ut† placeat eum qui
de omnibus rebus contineat se ab adsentiendo moveri 10
tamen et agere aliquid, reliquit eius modi visa quibus
ad actionem excitemur, item ea quae interrogati in
utramque partem respondere possimus sequentes tan-
tum modo quod ita visum sit, dum sine adsensu;
neque tamen omnia eius modi visa adprobari sed ea 15
quae nulla re inpedirentur. Haec si vobis non pro- 105.1
bamus, sint falsa sane, invidiosa certe non sunt. non
enim lucem eripimus sed ea quae vos percipi con-
prehendique eadem nos, si modo probabilia sint, vi-
deri dicimus. 5