Sed illa sunt lumina duo quae maxime causam 107.6
istam continent. Primum enim negatis fieri posse ut
quisquam nulli rei adsentiatur. at id quidem perspi-
cuum est, cum Panaetius, princeps prope meo quidem
iudicio Stoicorum, ea de re dubitare se dicat quam 10
omnes praeter eum Stoici certissimam putant, vera
esse <responsa> haruspicum auspicia oracula somnia
vaticinationes, seque ab adsensu sustineat—quod
is potest facere vel de iis rebus quas illi a quibus
ipse didicit certas habuerint, cur id sapiens de reli- 15
quis rebus facere non possit? an est aliquid quod
positum vel inprobare vel adprobare possit, dubitare
non possit? an tu in soritis poteris hoc cum voles,
ille in reliquis rebus non poterit eodem modo insis-
tere, praesertim cum possit sine adsensione ipsam veri 20
similitudinem non inpeditam sequi. Alterum est 108.1
quod negatis actionem ullius rei posse in eo esse
qui nullam rem adsensu suo conprobet. Primum enim
videri oportet, in quo sit etiam adsensus (dicunt enim
Stoici sensus ipsos adsensus esse, quos quoniam ad- 5
petitio consequatur actionem sequi)—tolli autem
omnia si visa tollantur. hac de re in utramque partem
et dicta sunt et scripta multa †vide superiore†, sed
brevi res potest tota confici. ego enim etsi maximam
actionem puto repugnare visis obsistere opinionibus 10
adsensus lubricos sustinere, credoque Clitomacho ita
scribenti, Herculi quendam laborem exanclatum a Car-
neade, quod ut feram et inmanem beluam sic ex
animis nostris adsensionem id est opinationem et te-
meritatem extraxisset, tamen, ut ea pars defensionis 15
relinquatur, quid impediet actionem eius qui proba-
bilia sequitur nulla re inpediente? "Hoc" inquit "ipsum 109.1
inpediet, quod statuet ne id quidem quod probet posse
percipi". Iam istuc te quoque impediet in navigando
et in conserendo, in uxore ducenda in liberis pro-
creandis, plurumisque in rebus, in quibus nihil sequere 5
praeter probabile. Et tamen illud usitatum et saepe
repudiatum refers, non ut Antipater, sed ut ais pres-
sius; nam Antipatrum reprensum quod diceret con-
sentaneum esse ei qui adfirmaret nihil posse con-
prendi id ipsum saltem dicere posse conprendi. quod 10
ipsi Antiocho pingue videbatur et sibi ipsum con-
trarium; non enim potest convenienter dici nihil con-
prendi posse, <si quicquam conprendi posse> dicatur
illo modo potius putat urguendum fuisse Carneadem,
cum sapientis nullum decretum esse possit nisi con- 15
prehensum perceptum cognitum, ut hoc ipsum decre-
tum qui sapientis esse <diceret>, nihil posse percipi,
fateretur esse perceptum. proinde quasi sapiens nul-
lum aliud decretum habeat et sine decretis vitam agere
possit. sed ut illa habet probabilia non percepta, sic 110.1
hoc ipsum nihil posse percipi. nam si in hoc habe-
ret cognitionis notam, eadem uteretur in ceteris; quam
quoniam non habet, utitur probabilibus. itaque non
metuit ne confundere omnia videatur et incerta red- 5
dere. non enim quem ad modum si quaesitum ex
eo sit stellarum numerus par an impar sit, item si
de officio multisque aliis de rebus, in quibus versatus
exercitatus<que sit>, nescire se dicat. in incertis enim
nihil est probabile; in quibus autem est, in iis non 10
deerit sapienti nec quid faciat nec quid respondeat.