PARADOXON I.
Ὅτι μόνον τὸ καλὸν ἀγαθόν.
  Vereor, ne cui vestrum ex Socraticorum hominum 1.6.1
disputationibus, non ex meo sensu deprompta haec
videatur oratio, dicam, quod sentio, tamen, et dicam
brevius, quam res tanta dici potest. Numquam her-
cule ego neque pecunias istorum neque tecta magni- 5
fica neque opes neque imperia neque eas, quibus
maxume astricti sunt, voluptates in bonis rebus aut
expetendis esse duxi, quippe cum viderem rebus his
circumfluentis ea tamen desiderare maxime, quibus
abundarent. Neque enim umquam expletur nec satia- 10
tur cupiditatis sitis, neque solum ea qui habent libi-
dine augendi cruciantur, sed etiam amittendi metu.
In quo equidem continentissimorum hominum, maio- 7.1
rum nostrorum, saepe requiro prudentiam, qui haec
inbecilla et commutabilia [pecuniae membra] verbo
bona putaverunt appellanda, cum re ac factis longe
aliter iudicavissent. Potestne bonum cuiquam malo 5
esse, aut potest quisquam in abundantia bonorum ipse
esse non bonus? Atqui ista omnia talia videmus, ut
et inprobi habeant et absint probis. Quam ob rem 8.1
licet inrideat, si qui vult, plus apud me tamen vera
ratio valebit quam vulgi opinio; neque ego umquam
bona perdidisse dicam, si quis pecus aut supellectilem
amiserit, nec non saepe laudabo sapientem illum, 5
Biantem, ut opinor, qui numeratur in septem; cuius
quom patriam Prienam cepisset hostis ceterique ita
fugerent, ut multa de suis rebus asportarent, cum
esset admonitus a quodam, ut idem ipse faceret, 'Ego
vero', inquit, 'facio; nam omnia mecum porto 10
mea.' Ille haec ludibria fortunae ne sua quidem 9.1
putavit, quae nos appellamus etiam bona. Quid est
igitur, quaeret aliquis, bonum? Si, quod recte fit et
honeste et cum virtute, id bene fieri vere dicitur,
quod rectum et honestum et cum virtute est, id solum 5
opinor bonum. Sed haec videri possunt odiosiora, 10.1
cum lentius disputantur; vita atque factis inlustrata
sunt summorum virorum haec, quae verbis subtilius,
quam satis est, disputari videntur. Quaero enim a
vobis, num ullam cogitationem habuisse videantur ii, 5
qui hanc rem publicam tam praeclare fundatam nobis
reliquerunt, aut argenti ad avaritiam aut amoenitatum
ad delectationem aut supellectilis ad delicias aut epu-
larum ad voluptates. Ponite ante oculos unum quem- 11.1
que veterum. Voltis a Romulo? voltis post liberam
civitatem ab iis ipsis, qui liberaverunt? Quibus tan-
dem gradibus Romulus escendit in caelum? iisne,
quae isti bona appellant, an rebus gestis atque vir- 5
tutibus? Quid? a Numa Pompilio minusne gratas
dis inmortalibus capudines ac fictiles urnulas fuisse
quam felicatas Saliorum pateras arbitramur? Omitto
reliquos; sunt enim omnes pares inter se praeter
Superbum. Brutum si qui roget, quid egerit in patria 12.1
liberanda, si quis item reliquos eiusdem consilii socios,
quid spectaverint, quid secuti sint, num quis existat,
cui voluptas, cui divitiae, cui denique praeter officium
fortis et magni viri quicquam aliud propositum fuisse 5
videatur? Quae res ad necem Porsennae C. Mucium
inpulit sine ulla spe salutis suae? quae vis Coclitem
contra omnes hostium copias tenuit in ponte solum?
quae patrem Decium, quae filium devota vita inmisit
in armatas hostium copias? quid continentia C. Fa- 10
brici, quid tenuitas victus M'. Curi sequebatur? quid?
duo propugnacula belli Punici, Cn. et P. Scipiones,
qui Carthaginiensium adventum corporibus suis inter-
cludendum putaverunt, quid? Africanus maior, <quid?
minor,> quid? inter horum aetates interiectus Cato, 15
quid? innumerabiles alii (nam domesticis exemplis
abundamus) cogitassene quicquam in vita sibi esse
expetendum, nisi quod laudabile esset et praeclarum,
videntur? Veniant igitur isti inrisores huius orationis 13.1
ac sententiae et iam vel ipsi iudicent, utrum se ho-
rum alicuius, qui marmoreis tectis ebore et auro ful-
gentibus, qui signis, qui tabulis, qui caelato auro et
argento, qui Corinthiis operibus abundant, an C. Fa- 5
brici, qui nihil habuit eorum, nihil habere voluit,
similes malint. Atque haec quidem, quae modo huc, 14.1
modo illuc transferuntur, facile adduci solent ut in
bonis rebus esse negent, illud arte tenent accurateque
defendunt, voluptatem esse summum bonum; quae
quidem mihi vox pecudum videtur esse, non hominum. 5
Tu, cum tibi sive deus sive mater, ut ita dicam, rerum
omnium natura dederit animum, quo nihil est prae-
stantius neque divinius, sic te ipse abicies atque pro-
sternes, ut nihil inter te atque inter quadripedem ali-
quam putes interesse? Quicquam bonum est, quod 10
non eum, qui id possidet, meliorem facit? Ut enim 15.1
est quisque maxime boni particeps, ita est lauda-
bilis maxime; neque est ullum bonum, de quo non
is, qui id habeat, honeste possit gloriari. Quid autem
est horum in voluptate? melioremne efficit aut lauda- 5
biliorem virum? an quisquam in potiendis voluptati-
bus gloriando se et praedicatione ecfert? Atqui si
voluptas, quae plurimorum patrociniis defenditur, in
rebus bonis habenda non est, eaque quo est maior, eo
magis mentem ex sua sede et statu demovet, profecto 10
nihil est aliud bene et beate vivere nisi honeste et
recte vivere.