Extremum autem esse bonorum voluptatem ex hoc 1.40.1
facillime perspici potest: Constituamus aliquem magnis,
multis, perpetuis fruentem et animo et corpore volupta-
tibus nullo dolore nec impediente nec inpendente, quem
tandem hoc statu praestabiliorem aut magis expeten- 5
dum possimus dicere? inesse enim necesse est in eo,
qui ita sit affectus, et firmitatem animi nec mortem nec
dolorem timentis, quod mors sensu careat, dolor in
longinquitate levis, in gravitate brevis soleat esse, ut
eius magnitudinem celeritas, diuturnitatem allevatio con- 10
soletur. ad ea cum accedit, ut neque divinum numen 41.1
horreat nec praeteritas voluptates effluere patiatur
earumque assidua recordatione laetetur, quid est, quod
huc possit, quod melius sit, accedere? Statue contra
aliquem confectum tantis animi corporisque doloribus, 5
quanti in hominem maximi cadere possunt, nulla spe
proposita fore levius aliquando, nulla praeterea neque
praesenti nec expectata voluptate, quid eo miserius
dici aut fingi potest? quodsi vita doloribus referta
maxime fugienda est, summum profecto malum est vi- 10
vere cum dolore, cui sententiae consentaneum est ulti-
mum esse bonorum cum voluptate vivere. nec enim
habet nostra mens quicquam, ubi consistat tamquam
in extremo, omnesque et metus et aegritudines ad do-
lorem referuntur, nec praeterea est res ulla, quae sua 15
natura aut sollicitare possit aut angere. Praeterea et 42.1
appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum
initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore. quod
cum ita sit, perspicuum est omnis rectas res atque
laudabilis eo referri, ut cum voluptate vivatur. quoniam 5
autem id est vel summum bonorum vel ultimum vel
extremum—quod Graeci τέλος nominant—, quod
ipsum nullam ad aliam rem, ad id autem res referuntur
omnes, fatendum est summum esse bonum iucunde
vivere. 10