Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius 1.65.1
de amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, af-
firmatis nullam omnino fore. de qua Epicurus quidem
ita dicit, omnium rerum, quas ad beate vivendum sa-
pientia comparaverit, nihil esse maius amicitia, nihil 5
uberius, nihil iucundius. nec vero hoc oratione solum,
sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit.
quod quam magnum sit fictae veterum fabulae decla-
rant, in quibus tam multis tamque variis ab ultima
antiquitate repetitis tria vix amicorum paria reperiun- 10
tur, ut ad Orestem pervenias profectus a Theseo. at vero
Epicurus una in domo, et ea quidem angusta, quam ma-
gnos quantaque amoris conspiratione consentientis tenuit
amicorum greges! quod fit etiam nunc ab Epicureis. sed
ad rem redeamus; de hominibus dici non necesse est. 15
  Tribus igitur modis video esse a nostris de amicitia 66.1
disputatum. alii cum eas voluptates, quae ad amicos
pertinerent, negarent esse per se ipsas tam expetendas,
quam nostras expeteremus, quo loco videtur quibusdam
stabilitas amicitiae vacillare, tuentur tamen eum locum 5
seque facile, ut mihi videtur, expediunt. ut enim vir-
tutes, de quibus ante dictum est, sic amicitiam negant
posse a voluptate discedere. nam cum solitudo et vita
sine amicis insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa
monet amicitias comparare, quibus partis confirmatur 10
animus et a spe pariendarum voluptatum seiungi non
potest. atque ut odia, invidiae, despicationes adver- 67.1
santur voluptatibus, sic amicitiae non modo fautrices
fidelissimae, sed etiam effectrices sunt voluptatum tam
amicis quam sibi, quibus non solum praesentibus fru-
untur, sed etiam spe eriguntur consequentis ac posteri 5
temporis. quod quia nullo modo sine amicitia firmam
et perpetuam iucunditatem vitae tenere possumus ne-
que vero ipsam amicitiam tueri, nisi aeque amicos et
nosmet ipsos diligamus, idcirco et hoc ipsum efficitur
in amicitia, et amicitia cum voluptate conectitur. nam 10
et laetamur amicorum laetitia aeque atque nostra et
pariter dolemus angoribus. quocirca eodem modo sa- 68.1
piens erit affectus erga amicum, quo in se ipsum, quos-
que labores propter suam voluptatem susciperet, eosdem
suscipiet propter amici voluptatem. quaeque de vir-
tutibus dicta sunt, quem ad modum eae semper volup- 5
tatibus inhaererent, eadem de amicitia dicenda sunt.
praeclare enim Epicurus his paene verbis: 'Eadem', in-
quit, 'scientia confirmavit animum, ne quod aut sempi-
ternum aut diuturnum timeret malum, quae perspexit
in hoc ipso vitae spatio amicitiae praesidium esse fir- 10
missimum.'