Sunt autem quidam Epicurei timidiores paulo contra 1.69.1
vestra convicia, sed tamen satis acuti, qui verentur ne,
si amicitiam propter nostram voluptatem expetendam
putemus, tota amicitia quasi claudicare videatur. ita-
que primos congressus copulationesque et consuetudi- 5
num instituendarum voluntates fieri propter voluptatem;
cum autem usus progrediens familiaritatem effecerit,
tum amorem efflorescere tantum, ut, etiamsi nulla sit
utilitas ex amicitia, tamen ipsi amici propter se ipsos
amentur. etenim si loca, si fana, si urbes, si gymnasia, 10
si campum, si canes, si equos, si ludicra exercendi aut
venandi consuetudine adamare solemus, quanto id in
hominum consuetudine facilius fieri poterit et iustius?
  Sunt autem, qui dicant foedus esse quoddam sa- 70.1
pientium, ut ne minus amicos quam se ipsos diligant.
quod et posse fieri intellegimus et saepe etiam vide-
mus, et perspicuum est nihil ad iucunde vivendum re-
periri posse, quod coniunctione tali sit aptius. 5
  Quibus ex omnibus iudicari potest non modo non
impediri rationem amicitiae, si summum bonum in vo-
luptate ponatur, sed sine hoc institutionem omnino
amicitiae non posse reperiri.
  Quapropter si ea, quae dixi, sole ipso illustriora et 71.1
clariora sunt, si omnia dixi hausta e fonte naturae, si
tota oratio nostra omnem sibi fidem sensibus confir-
mat, id est incorruptis atque integris testibus, si infan-
tes pueri, mutae etiam bestiae paene loquuntur magistra 5
ac duce natura nihil esse prosperum nisi voluptatem,
nihil asperum nisi dolorem, de quibus neque depravate
iudicant neque corrupte, nonne ei maximam gratiam
habere debemus, qui hac exaudita quasi voce naturae
sic eam firme graviterque comprehenderit, ut omnes 10
bene sanos in viam placatae, tranquillae, quietae, beatae
vitae deduceret? Qui quod tibi parum videtur eruditus,
ea causa est, quod nullam eruditionem esse duxit, nisi
quae beatae vitae disciplinam iuvaret. an ille tempus 72.1
aut in poëtis evolvendis, ut ego et Triarius te hortatore
facimus, consumeret, in quibus nulla solida utilitas
omnisque puerilis est delectatio, aut se, ut Plato, in
musicis, geometria, numeris, astris contereret, quae et 5
a falsis initiis profecta vera esse non possunt et, si
essent vera, nihil afferrent, quo iucundius, id est quo
melius viveremus, eas ergo artes persequeretur, vivendi
artem tantam tamque et operosam et perinde fructuo-
sam relinqueret? non ergo Epicurus ineruditus, sed ii 10
indocti, qui, quae pueros non didicisse turpe est, ea
putant usque ad senectutem esse discenda.
  Quae cum dixisset, Explicavi, inquit, sententiam
meam, et eo quidem consilio, tuum iudicium ut co-
gnoscerem, quoniam mihi ea facultas, ut id meo arbi- 15
tratu facerem, ante hoc tempus numquam est data.