Quod autem magnum dolorem brevem, longinquum 2.94.1
levem esse dicitis, id non intellego quale sit. video enim
et magnos et eosdem bene longinquos dolores, quorum
alia toleratio est verior, qua uti vos non potestis, qui
honestatem ipsam per se non amatis. fortitudinis quae- 5
dam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari
virum vetant in dolore. quam ob rem turpe putandum
est, non dico dolere—nam id quidem est interdum
necesse—, sed saxum illud Lemnium clamore Philo-
cteteo funestare, 10
    Quod éiulatu, quéstu, gemitu, frémitibus
    Resonándo mutum flébiles vocés refert.
Huic Epicurus praecentet, si potest, cui
    <E> víperino mórsu venae víscerum
    Venéno inbutae taétros cruciatús cient! 15
  Sic Epicurus: 'Philocteta, st! brevis dolor.' At iam
decimum annum in spelunca iacet. 'Si longus, levis;
dat enim intervalla et relaxat.' Primum non saepe, 95.1
deinde quae est ista relaxatio, cum et praeteriti doloris
memoria recens est et futuri atque inpendentis torquet
timor? 'Moriatur', inquit. Fortasse id optimum, sed
ubi illud: 'Plus semper voluptatis'? si enim ita est, 5
vide ne facinus facias, cum mori suadeas. potius ergo
illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore,
frangi, succumbere. nam ista vestra: 'Si gravis, brevis;
si longus, levis' dictata sunt. virtutis, magnitudinis
animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari 10
solet.
  Audi, ne longe abeam, moriens quid dicat Epicurus, 96.1
ut intellegas facta eius cum dictis discrepare: 'Epicurus
Hermarcho salutem. Cum ageremus', inquit, 'vitae bea-
tum et eundem supremum diem, scribebamus haec.
tanti autem aderant vesicae et torminum morbi, ut ni- 5
hil ad eorum magnitudinem posset accedere.' Miserum
hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non
potest. sed audiamus ipsum: 'Compensabatur', inquit,
'tamen cum his omnibus animi laetitia, quam capiebam
memoria rationum inventorumque nostrorum. sed tu, 10
ut dignum est tua erga me et philosophiam voluntate
ab adolescentulo suscepta, fac ut Metrodori tueare li-
beros.' non ego iam Epaminondae, non Leonidae mor- 97.1
tem huius morti antepono, quorum alter cum vicisset
Lacedaemonios apud Mantineam atque ipse gravi vul-
nere exanimari se videret, ut primum dispexit, quaesi-
vit salvusne esset clipeus. cum salvum esse flentes sui 5
respondissent, rogavit essentne fusi hostes. cum id quo-
que, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat
transfixus, hastam. ita multo sanguine profuso in lae-
titia et in victoria est mortuus. Leonidas autem, rex
Lacedaemoniorum, se in Thermopylis trecentosque eos, 10
quos eduxerat Sparta, cum esset proposita aut fuga tur-
pis aut gloriosa mors, opposuit hostibus. praeclarae
mortes sunt imperatoriae; philosophi autem in suis lec-
tulis plerumque moriuntur. refert tamen, quo modo.
<beatus> sibi videtur esse moriens. magna laus. 'Com- 15
pensabatur', inquit, 'cum summis doloribus laetitia.'
Audio equidem philosophi vocem, Epicure, sed quid 98.1
tibi dicendum sit oblitus es. primum enim, si vera sunt
ea, quorum recordatione te gaudere dicis, hoc est, si
vera sunt tua scripta et inventa, gaudere non potes.
nihil enim iam habes, quod ad corpus referas; est autem 5
a te semper dictum nec gaudere quemquam nisi prop-
ter corpus nec dolere. 'Praeteritis', inquit, 'gaudeo.'
Quibusnam praeteritis? si ad corpus pertinentibus, ra-
tiones tuas te video compensare cum istis doloribus,
non memoriam corpore perceptarum voluptatum; sin 10
autem ad animum, falsum est, quod negas animi ullum
esse gaudium, quod non referatur ad corpus. cur deinde
Metrodori liberos commendas? quid <in> isto egregio
tuo officio et tanta fide—sic enim existimo—ad
corpus refers? 15