Omnis natura vult esse conservatrix sui, ut et salva 4.16.1
sit et in genere conservetur suo. ad hanc rem aiunt
artis quoque requisitas, quae naturam adiuvarent in
quibus ea numeretur in primis, quae est vivendi ars,
ut tueatur, quod a natura datum sit, quod desit, ad- 5
quirat. idemque diviserunt naturam hominis in animum
et corpus. cumque eorum utrumque per se expetendum
esse dixissent, virtutes quoque utriusque eorum per se
expetendas esse dicebant, <et> cum animum infinita
quadam laude anteponerent corpori, virtutes quoque 10
animi bonis corporis anteponebant. Sed cum sapientiam 17.1
totius hominis custodem et procuratricem esse vellent,
quae esset naturae comes et adiutrix, hoc sapientiae
munus esse dicebant, ut, <cum> eum tueretur, qui con-
staret ex animo et corpore, in utroque iuvaret eum ac 5
contineret. atque ita re simpliciter primo collocata re-
liqua subtilius persequentes corporis bona facilem quan-
dam rationem habere censebant; de animi bonis accu-
ratius exquirebant in primisque reperiebant inesse in
iis iustitiae semina primique ex omnibus philosophis 10
natura tributum esse docuerunt, ut ii, qui procreati es-
sent, a procreatoribus amarentur, et, id quod temporum
ordine antiquius est, ut coniugia virorum et uxorum
natura coniuncta esse dicerent, qua ex stirpe orirentur
amicitiae cognationum. Atque ab his initiis profecti 15
omnium virtutum et originem et progressionem per-
secuti sunt. ex quo magnitudo quoque animi existebat,
qua facile posset repugnari obsistique fortunae, quod
maximae res essent in potestate sapientis. varietates
autem iniuriasque fortunae facile veterum philosopho- 20
rum praeceptis instituta vita superabat. Principiis autem 18.1
a natura datis amplitudines quaedam bonorum excita-
bantur partim profectae a contemplatione rerum occul-
tiorum, quod erat insitus menti cognitionis amor, e quo
etiam rationis explicandae disserendique cupiditas con- 5
sequebatur; quodque hoc solum animal natum est pu-
doris ac verecundiae particeps appetensque coniunctio-
num hominum ad societatem animadvertensque in om-
nibus rebus, quas ageret aut diceret, ut ne quid ab eo
fieret nisi honeste ac decore, his initiis, ut ante dixi, 10
<et> seminibus a natura datis temperantia, modestia,
iustitia et omnis honestas perfecte absoluta est.