Unde igitur ordiri rectius possumus quam a com- 5.37.1
muni parente natura? quae, quicquid genuit, non modo
animal, sed etiam quod ita ortum esset e terra, ut
stirpibus suis niteretur, in suo quidque genere perfec-
tum esse voluit. itaque et arbores et vites et ea, quae 5
sunt humiliora neque se tollere a terra altius possunt,
alia semper virent, alia hieme nudata verno tempore
tepefacta frondescunt, neque est ullum quod non ita
vigeat interiore quodam motu et suis in quoque semini-
bus inclusis, ut aut flores aut fruges fundat aut bacas, 10
omniaque in omnibus, quantum in ipsis sit, nulla vi
impediente perfecta sint. facilius vero etiam in bestiis, 38.1
quod is sensus a natura est datus, vis ipsius naturae
perspici potest. namque alias bestias nantis aquarum
incolas esse voluit, alias volucres caelo frui libero, ser-
pentis quasdam, quasdam esse gradientis, earum ipsa- 5
rum partim solivagas, partim congregatas, inmanis
alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas terra-
que tectas. atque earum quaeque suum tenens munus,
cum in disparis animantis vitam transire non possit,
manet in lege naturae. et ut bestiis aliud alii praecipui 10
a natura datum est, quod suum quaeque retinet nec
discedit ab eo, sic homini multo quiddam praestan-
tius; etsi praestantia debent ea dici, quae habent ali-
quam comparationem, humanus autem animus decerp-
tus ex mente divina cum alio nullo nisi cum ipso deo, 15
si hoc fas est dictu, comparari potest. hic igitur si est 39.1
excultus et si eius acies ita curata est, ut ne caecaretur
erroribus, fit perfecta mens, id est absoluta ratio, quod
est idem virtus. et si omne beatum est, cui nihil deest,
et quod in suo genere expletum atque cumulatum est, 5
idque virtutis est proprium, certe omnes virtutis com-
potes beati sunt.