Atque hoc quidem perspicuum est, tum aegritudi- 3.28.1
nem existere, cum quid ita visum sit, ut magnum quod-
dam malum adesse et urgere videatur. Epicuro autem
placet opinionem mali aegritudinem esse natura, ut,
quicumque intueatur in aliquod maius malum, si id 5
sibi accidisse opinetur, sit continuo in aegritudine. Cy-
renaici non omni malo aegritudinem effici censent, sed
insperato et necopinato malo. est id quidem non me-
diocre ad aegritudinem augendam: videntur enim om-
nia repentina graviora. ex hoc et illa iure laudantur: 10
    'Égo cum genui, túm morituros scívi et ei rei
       sústuli.
    Praéterea ad Troiám cum misi ob défendendam
       Graéciam,
    Scíbam me in mortíferum bellum, nón in epulas 15
       míttere.'
haec igitur praemeditatio futurorum malorum lenit 29.1
eorum adventum, quae venientia longe ante videris.
itaque apud Euripiden a Theseo dicta laudantur; licet
enim, ut saepe facimus, in Latinum illa convertere:
    'Nam qui haéc audita a dócto meminissém viro, 5
    Futúras mecum cómmentabar míserias:
    Aut mórtem acerbam aut éxili maestám fugam
    Aut sémper aliquam mólem meditabár mali,
    Ut, sí qua invecta díritas casú foret,
    Ne me ínparatum cúra lacerarét repens.' 10
quod autem Theseus a docto se audisse dicit, id de 30.1
se ipso loquitur Euripides. fuerat enim auditor Anaxa-
gorae, quem ferunt nuntiata morte filii dixisse: 'scie-
bam me genuisse mortalem.' quae vox declarat is esse
haec acerba, quibus non fuerint cogitata. ergo id qui- 5
dem non dubium, quin omnia, quae mala putentur, sint
inprovisa graviora. itaque quamquam non haec una
res efficit maximam aegritudinem, tamen, quoniam
multum potest provisio animi et praeparatio ad mi-
nuendum dolorem, sint semper omnia homini humana 10
meditata. et nimirum haec est illa praestans et divina
sapientia, et perceptas penitus et pertractatas res
humanas habere, nihil admirari, cum acciderit, nihil,
ante quam evenerit, non evenire posse arbitrari.
    'Quam ob rem ómnis, cum secúndae res sunt 15
       máxume, tum máxume
    Meditári secum opórtet, quo pacto ádversam ae-
       rumnám ferant.
    Perícla, damna péregre rediens sémper secum
       cógitet, 20
    Aut fíli peccatum aút uxoris mórtem aut morbum
       fíliae,
    Commúnia esse haec, né quid horum umquam
       áccidat animó novum;
    Quicquíd praeter spem evéniat, omne id députare 25
       esse ín lucro.'
ergo hoc Terentius a philosophia sumptum cum tam 31.1
commode dixerit, nos, e quorum fontibus id haustum
est, non et dicemus hoc melius et constantius sentie-
mus? hic est enim ille voltus semper idem, quem dici-
tur Xanthippe praedicare solita in viro suo fuisse So- 5
crate: eodem semper se vidisse exeuntem illum domo
et revertentem. Nec vero ea frons erat, quae M. Crassi
illius veteris, quem semel ait in omni vita risisse Lu-
cilius, sed tranquilla et serena; sic enim accepimus.
iure autem erat semper idem voltus, cum mentis, a 10
qua is fingitur, nulla fieret mutatio. quare accipio
equidem a Cyrenaicis haec arma contra casus et even-
tus, quibus eorum advenientes impetus diuturna prae-
meditatione frangantur, simulque iudico malum illud
opinionis esse, non naturae; si enim in re esset, cur 15
fierent provisa leviora?