Atque ut ad valetudinis similitudinem veniamus
|
4.27.6
|
eaque conlatione utamur aliquando, sed parcius quam
|
|
solent Stoici: ut sunt alii ad alios morbos procliviores
|
|
—itaque dicimus gravidinosos quosdam, <quosdam>
|
|
torminosos, non quia iam sint, sed quia saepe sint—,
|
10
|
<sic> alii ad metum, alii ad aliam perturbationem; ex
|
|
quo in aliis anxietas, unde anxii, in aliis iracundia di-
|
|
citur. quae ab ira differt, estque aliud iracundum esse,
|
|
aliud iratum, ut differt anxietas ab angore (neque
|
|
enim omnes anxii, qui anguntur aliquando, nec, qui
|
15
|
anxii, semper anguntur), ut inter ebrietatem <et ebrio-
|
|
sitatem> interest, aliudque est amatorem esse, aliud
|
|
amantem. atque haec aliorum ad alios morbos pro-
|
|
clivitas late patet; nam pertinet ad omnes pertur-
|
|
bationes; in multis etiam vitiis apparet, sed nomen
|
28.1
|
res non habet. ergo et invidi et malivoli et libidinosi
|
|
et timidi et misericordes, quia proclives ad eas pertur-
|
|
bationes <sunt>, non quia semper feruntur. haec igitur
|
|
proclivitas ad suum quodque genus a similitudine
|
5
|
corporis aegrotatio dicatur, dum ea intellegatur ad
|
|
aegrotandum proclivitas. sed haec in bonis rebus,
|
|
quod alii ad alia bona sunt aptiores, facilitas nomi-
|
|
netur, in malis proclivitas, ut significet lapsionem,
|
|
in neutris habeat superius nomen. Quo modo autem in
|
10
|
corpore est morbus, est aegrotatio, est vitium, sic in
|
|
animo. morbum appellant totius corporis corruptio-
|
|
nem, aegrotationem morbum cum imbecillitate, vi-
|
|
tium, cum partes corporis inter se dissident, ex quo
|
|
pravitas membrorum, distortio, deformitas. itaque illa
|
29.1
|
duo, morbus et aegrotatio, ex totius valetudinis corpo-
|
|
ris conquassatione et perturbatione gignuntur, vitium
|
|
autem integra valetudine ipsum ex se cernitur. sed
|
|
in animo tantum modo cogitatione possumus morbum
|
5
|
ab aegrotatione seiungere, vitiositas autem est habitus
|
|
aut adfectio in tota vita inconstans et a se ipsa dissen-
|
|
tiens. ita fit, ut in altera corruptione opinionum mor-
|
|
bus efficiatur et aegrotatio, in altera inconstantia et
|
|
repugnantia. non enim omne vitium paris habet dis-
|
10
|
sensiones, ut eorum, qui non longe a sapientia absunt,
|
|
adfectio est illa quidem discrepans sibi ipsa, dum est
|
|
insipiens, sed non distorta nec prava. morbi autem et
|
|
aegrotationes partes sunt vitiositatis, sed perturba-
|
|
tiones sintne eiusdem partes, quaestio est. vitia enim
|
30.1
|
adfectiones sunt manentes, perturbationes autem mo-
|
|
ventes, ut non possint adfectionum manentium partes
|
|
esse. Atque ut in malis attingit animi naturam cor-
|
|
poris similitudo, sic in bonis. sunt enim in corpore
|
5
|
praecipua, pulchritudo, vires, valetudo, firmitas, ve-
|
|
locitas, sunt item in animo. <ut> enim corporis tem-
|
|
peratio, cum ea congruunt inter se e quibus con-
|
|
stamus, sanitas, sic animi dicitur, cum eius iudicia
|
|
opinionesque concordant, eaque animi est virtus, quam
|
10
|
alii ipsam temperantiam dicunt esse, alii obtemperan-
|
|
tem temperantiae praeceptis et eam subsequentem nec
|
|
habentem ullam speciem suam, sed sive hoc sive illud
|
|
sit, in solo esse sapiente. est autem quaedam animi
|
|
sanitas, quae in insipientem etiam cadat, cum curatione
|
15
|
et purgatione medicorum conturbatio mentis aufertur.
|
|
et ut corporis est quaedam apta figura membrorum
|
31.1
|
cum coloris quadam suavitate eaque dicitur pulchritu-
|
|
do, sic in animo opinionum iudiciorumque aequabilitas
|
|
et constantia cum firmitate quadam et stabilitate vir-
|
|
tutem subsequens aut virtutis vim ipsam continens
|
5
|
pulchritudo vocatur. itemque viribus corporis et ner-
|
|
vis et efficacitati similes similibus quoque verbis animi
|
|
vires nominantur. velocitas autem corporis celeritas
|
|
appellatur, quae eadem ingenii etiam laus habetur
|
|
propter animi multarum rerum brevi tempore per-
|
10
|
cursionem. Illud animorum corporumque dissimile,
|
|
quod animi valentes morbo temptari non possunt,
|
|
corpora possunt; sed corporum offensiones sine culpa
|
|
accidere possunt, animorum non item, quorum omnes
|
|
morbi et perturbationes ex aspernatione rationis eve-
|
15
|
niunt. itaque in hominibus solum existunt; nam bestiae
|
|
simile quiddam faciunt, sed in perturbationes non in-
|
|
cidunt. inter acutos autem et inter hebetes interest,
|
32.1
|
quod ingeniosi, ut aes Corinthium in aeruginem, sic
|
|
illi in morbum et incidunt tardius et recreantur ocius,
|
|
hebetes non item. nec vero in omnem morbum ac
|
|
perturbationem animus ingeniosi cadit; †non enim
|
5
|
multa ecferata et immania; quaedam autem humani-
|
|
tatis quoque habent primam speciem, ut misericordia
|
|
aegritudo metus. Aegrotationes autem morbique ani-
|
|
morum difficilius evelli posse putantur quam summa
|
|
illa vitia, quae virtutibus sunt contraria. morbis enim
|
10
|
manentibus vitia sublata esse [non] possunt, quia non
|
|
tam celeriter sanantur quam illa tolluntur.
|
|