Quocirca mollis et enervata putanda est Peripate- 4.38.11
ticorum ratio et oratio, qui perturbari animos necesse
dicunt esse, sed adhibent modum quendam, quem ultra
progredi non oporteat. modum tu adhibes vitio? an 39.1
vitium nullum est non parere rationi? an ratio parum
praecipit nec bonum illud esse, quod aut cupias ar-
denter aut adeptus ecferas te insolenter, nec porro
malum, quo aut oppressus iaceas aut, ne opprimare, 5
mente vix constes? eaque omnia aut nimis tristia aut
nimis laeta errore fieri, qui [si] error stultis extenuetur
die, ut, cum res eadem maneat, aliter ferant invete-
rata aliter recentia, sapientis ne attingat quidem om-
nino? Etenim quis erit tandem modus iste? quaera- 40.1
mus enim modum aegritudinis, in qua operae pluri-
mum ponitur. aegre tulisse P. Rupilium fratris re-
pulsam consulatus scriptum apud Fannium est. sed
tamen transisse videtur modum, quippe qui ob eam 5
causam a vita recesserit; moderatius igitur ferre debuit.
quid, si, cum id ferret modice, mors liberorum acces-
sisset? 'nata esset aegritudo nova, sed ea modica.'
magna tamen facta esset accessio. quid, si deinde do-
lores graves corporis, si bonorum amissio, si caecitas, 10
si exilium? si pro singulis malis aegritudines acce-
derent, summa ea fieret, quae non sustineretur. Qui 41.1
modum igitur vitio quaerit, similiter facit, ut si posse
putet eum qui se e Leucata praecipitaverit sustinere
se, cum velit. ut enim id non potest, sic animus per-
turbatus et incitatus nec cohibere se potest nec, quo 5
loco vult, insistere. omninoque, quae crescentia per-
niciosa sunt, eadem sunt vitiosa nascentia; aegritudo 42.1
autem ceteraeque perturbationes amplificatae certe
pestiferae sunt: igitur etiam susceptae continuo in
magna pestis parte versantur. etenim ipsae se impel-
lunt, ubi semel a ratione discessum est, ipsaque sibi 5
imbecillitas indulget in altumque provehitur impru-
dens nec reperit locum consistendi. quam ob rem nihil
interest, utrum moderatas perturbationes adprobent an
moderatam iniustitiam, moderatam ignaviam, modera-
tam intemperantiam; qui enim vitiis modum apponit, 10
is partem suscipit vitiorum; quod cum ipsum per se
odiosum est, tum eo molestius, quia sunt in lubrico
incitataque semel proclivi labuntur sustinerique nullo
modo possunt.