Quid, quod idem Peripatetici perturbationes istas, 4.43.1
quas nos extirpandas putamus, non modo naturalis
esse dicunt, sed etiam utiliter a natura datas? quorum
est talis oratio: primum multis verbis iracundiam
laudant, cotem fortitudinis esse dicunt, multoque et 5
in hostem et in inprobum civem vehementioris ira-
torum impetus esse, levis autem ratiunculas eorum,
qui ita cogitarent: 'proelium rectum est hoc fieri,
convenit dimicare pro legibus, pro libertate, pro pa-
tria;' haec nullam habent vim, nisi ira excanduit for- 10
titudo. nec vero de bellatoribus solum disputant: im-
peria severiora nulla esse putant sine aliqua acer-
bitate iracundiae; oratorem denique non modo accu-
santem, sed ne defendentem quidem probant sine
aculeis iracundiae, quae etiamsi non adsit, tamen ver- 15
bis atque motu simulandam arbitrantur, ut auditoris
iram oratoris incendat actio. virum denique videri
negant qui irasci nesciet, eamque, quam lenitatem
nos dicimus, vitioso lentitudinis nomine appellant. Nec 44.1
vero solum hanc libidinem laudant—est enim ira,
ut modo definivi, ulciscendi libido—, sed ipsum il-
lud genus vel libidinis vel cupiditatis ad summam uti-
litatem esse dicunt a natura datum; nihil enim quem- 5
quam nisi quod lubeat praeclare facere posse. noctu
ambulabat in publico Themistocles, quod somnum ca-
pere non posset, quaerentibusque respondebat Miltia-
dis tropaeis se e somno suscitari. cui non sunt auditae
Demosthenis vigiliae? qui dolere se aiebat, si quando 10
opificum antelucana victus esset industria. philoso-
phiae denique ipsius principes numquam in suis studiis
tantos progressus sine flagranti cupiditate facere po-
tuissent. ultimas terras lustrasse Pythagoran Demo-
critum Platonem accepimus. ubi enim quicquid esset 15
quod disci posset, eo veniendum iudicaverunt. num pu-
tamus haec fieri sine summo cupiditatis ardore po-
tuisse? Ipsam aegritudinem, quam nos ut taetram et 45.1
inmanem beluam fugiendam diximus, non sine magna
utilitate a natura dicunt constitutam, ut homines ca-
stigationibus reprehensionibus ignominiis adfici se in
delicto dolerent. impunitas enim peccatorum data vi- 5
detur eis qui ignominiam et infamiam ferunt sine do-
lore; morderi est melius conscientia. ex quo est illud
e vita ductum ab Afranio: nam cum dissolutus filius:
'heu me miserum!' tum severus pater: 'dum modo
doleat aliquid, doleat quidlubet.' Reliquas quoque par- 46.1
tis aegritudinis utilis esse dicunt, misericordiam ad
opem ferendam et calamitates hominum indignorum
sublevandas; ipsum illud aemulari obtrectare non esse
inutile, cum aut se non idem videat consecutum, quod 5
alium, aut alium idem, quod se; metum vero si qui
sustulisset, omnem vitae diligentiam sublatam fore,
quae summa esset in eis qui leges, qui magistratus,
qui paupertatem, qui ignominiam, qui mortem, qui do-
lorem timerent. Haec tamen ita disputant, ut resecanda 10
esse fateantur, evelli penitus dicant nec posse nec opus
esse et in omnibus fere rebus mediocritatem esse optu-
mam existiment. quae cum exponunt, nihilne tibi vi-
dentur an aliquid dicere?