Ac de malorum opinione hactenus; videamus nunc 4.65.1
de bonorum, id est de laetitia et de cupiditate. mihi
quidem in tota ratione ea, quae pertinet ad animi per-
turbationem, una res videtur causam continere, omnis
eas esse in nostra potestate, omnis iudicio susceptas, 5
omnis voluntarias. hic igitur error est eripiendus, haec
detrahenda opinio atque ut in malis opinatis tolerabi-
lia, sic in bonis sedatiora sunt efficienda ea quae mag-
na et laetabilia ducuntur. atque hoc quidem commune
malorum et bonorum, ut, si iam difficile sit persua- 10
dere nihil earum rerum, quae perturbent animum, aut
in bonis aut in malis esse habendum, tamen alia ad
alium motum curatio sit adhibenda aliaque ratione
malevolus, alia amator, alia rursus anxius, alia timidus
corrigendus. atque erat facile sequentem eam rationem, 66.1
quae maxume probatur de bonis et malis, negare um-
quam laetitia adfici posse insipientem, quod nihil um-
quam haberet boni; sed loquimur nunc more communi.
sint sane ista bona, quae putantur, honores divitiae 5
voluptates cetera, tamen in eis ipsis potiundis exul-
tans gestiensque laetitia turpis est, ut, si ridere conces-
sum sit, vituperetur tamen cachinnatio. eodem enim
vitio est ecfusio animi in laetitia quo in dolore contrac-
tio, eademque levitate cupiditas est in appetendo qua 10
laetitia in fruendo, et ut nimis adflicti molestia, sic
nimis elati laetitia iure iudicantur leves; et, cum in-
videre aegritudinis sit, malis autem alienis voluptatem
capere laetitiae, utrumque immanitate et feritate qua-
dam proponenda castigari solet; atque ut cavere decet, 15
timere non decet, sic gaudere decet, laetari non decet,
quoniam docendi causa a gaudio laetitiam distingui- 67.1
mus; illud iam supra diximus, contractionem animi
recte fieri numquam posse, elationem posse. aliter
enim Naevianus ille gaudet Hector:
    'Laétus sum laudári me abs te, páter, a laudató viro', 5
aliter ille apud Trabeam:
    'Léna deleníta argento nútum observabít meum,
    Quíd velim, quid stúdeam. adveniens dígito impellam
       iánuam,
    Fóres patebunt. de ínproviso Chrýsis ubi me aspé- 10
       xerit,
    Álacris ob viám mihi veniet cómplexum exoptáns
       meum,
    Míhi se dedet.'
quam haec pulchra putet, ipse iam dicet: 15
    'Fórtunam ipsam anteíbo fortunís meis'.
haec laetitia quam turpis sit, satis est diligenter atten- 68.1
dentem penitus videre.