Non mehercule augendi criminis causa, iudices, dicam, 2.3.46.7
sed, quem ipse accepi oculis animoque sensum, hunc vere
apud vos et, ut potero, planissime exponam. Nam cum 47.1
quadriennio post in Siciliam venissem, sic mihi adfecta visa
est ut eae terrae solent in quibus bellum acerbum diutur-
numque versatum est. Quos ego campos antea collisque
nitidissimos viridissimosque vidissem, hos ita vastatos 5
nunc ac desertos videbam ut ager ipse cultorem deside-
rare ac lugere dominum videretur. Herbitensis ager et
Hennensis, Murgentinus, Assorinus, Imacharensis, Agyri-
nensis ita relictus erat ex maxima parte ut non solum
iugorum sed etiam dominorum multitudinem quaereremus; 10
Aetnensis vero ager, qui solebat esse cultissimus, et, quod
caput est rei frumentariae, campus Leontinus,—cuius antea
species haec erat ut, cum obsitum vidisses, annonae cari-
tatem non vererere,—sic erat deformis atque horridus ut in
uberrima Siciliae parte Siciliam quaereremus; labefactarat 15
enim vehementer aratores iam superior annus, proximus
vero funditus everterat. Tu mihi etiam audes mentionem 48.1
facere decumarum? tu in tanta improbitate, in tanta
acerbitate, in tot ac tantis iniuriis, cum in arationibus et in
earum rerum iure provincia Sicilia consistat, eversis funditus
aratoribus, relictis agris, cum in provincia tam locuplete 5
ac referta non modo rem sed ne spem quidem ullam
reliquam cuiquam feceris, aliquid te populare putabis
habere cum dices te pluris quam ceteros decumas vendi-
disse? Quasi vero aut populus Romanus hoc voluerit aut
senatus hoc tibi mandaverit, ut, cum omnis aratorum 10
fortunas decumarum nomine eriperes, in posterum fructu
illo commodoque rei frumentariae populum Romanum
privares, deinde, si quam partem tuae praedae ad summam
decumarum addidisses, bene de re publica, bene de populo
Romano meritus viderere. 15