Si ostendam minus tribus medimnis in iugerum neminem 2.3.114.1
dedisse decumae, concedes, opinor, ut cum decumo fructus
arationis perceptus sit, neminem minus tribus decumis
dedisse. Atque hoc in benefici loco petitum est ab Apro-
nio, ut in iugera singula ternis medimnis decidere liceret. 5
Nam cum a multis quaterna, etiam quina exigerentur, multis
autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem
ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur, tum
aratores Centuripini, qui numerus in agro Leontino maximus
est, unum in locum convenerunt, hominem suae civitatis in 10
primis honestum ac nobilem, Andronem Centuripinum, lega-
runt ad Apronium, (eundem quem hoc tempore ad hoc
iudicium legatum et testem Centuripina civitas misit), ut is
apud eum causam aratorum ageret, ab eoque peteret ut ab
aratoribus Centuripinis ne amplius in iugera singula quam 15
terna medimna exigeret. Hoc vix ab Apronio in summo 115.1
beneficio pro iis qui etiam tum incolumes erant impetratum
est. Id cum impetrabatur, hoc videlicet impetrabatur, ut
pro singulis decumis ternas decumas dare liceret. Quodsi
tua res non ageretur, a te potius postularent ne amplius quam 5
singulas, quam ab Apronio ut ne plus quam ternas decumas
darent. Nunc ut hoc tempore ea quae regie seu potius
tyrannice statuit in aratores Apronius praetermittam, neque
eos appellem a quibus omne frumentum eripuit, et quibus
nihil non modo de fructu sed ne de bonis quidem suis reli- 10
qui fecit, ex hisce ternis medimnis, quod benefici gratiaeque
causa concessit, quid lucri fiat cognoscite.
  Professio est agri Leontini ad iugerum xxx; haec sunt 116.1
ad tritici medimnum xc, id est mod. dxxxx; deductis
tritici mod. ccxvi, quanti decumae venierunt, reliqua sunt
tritici cccxxiiii. Adde totius summae dxxxx milium mod.
tris quinquagesimas; fit tritici mod. xxxiicccc (ab omnibus 5
enim ternae praeterea quinquagesimae exigebantur); sunt
haec iam ad ccclx mod. tritici. At ego cccc lucri facta
esse dixeram; non enim duco in hac ratione eos quibus
ternis medimnis non est licitum decidere. Verum ut hac
ipsa ratione summam mei promissi compleam, ad singula 10
medimna multi HS binos, multi HS singulos semis acces-
sionis cogebantur dare, qui minimum, singulos nummos.
Minimum ut sequamur, quoniam xc med. duximus, acce-
dant eo novo pessimoque exemplo HS xc. Hic mihi etiam 117.1
dicere audebit magno se decumas vendidisse, cum ex eodem
agro dimidio ipse plus abstulerit quam populo Romano
miserit? ccxvi decumas agri Leontini vendidisti; si ex
lege, magno; si ut lex esset libido tua, si ut quae dimidiae 5
essent decumae vocarentur, parvo vendidisti; multo enim
pluris fructus annui Siciliae venire potuerunt, si id te sena-
tus aut populus Romanus facere voluisset. Etenim decumae
saepe tanti venierunt, cum lege Hieronica venirent, quanti
nunc lege Verria venierunt. Cedo mihi C. Norbani decu- 10
mas venditas. C. Norbani decvmae venditae agri Leon-
tini. Atqui tum neque iudicium de modo iugerum dabatur,
neque erat Artemidorus Cornelius recuperator, neque ab
aratore magistratus Siculus tantum exigebat quantum decu-
manus ediderat, nec beneficium petebatur a decumano, ut 15
in iugera singula ternis medimnis decidere liceret, nec
nummorum accessionem cogebatur arator dare nec ternas
quinquagesimas frumenti addere: et tamen populo Romano
magnus frumenti numerus mittebatur.