Ecquis est iudex cui non ab initio decumani criminis
|
2.3.142.7
|
persuasum sit istum in aratorum bona fortunasque impetum
|
|
fecisse? Quis hoc non ex eo statim iudicavit, quod osten-
|
|
di istum decumas nova lege atque adeo nulla lege contra
|
10
|
omnium consuetudinem atque instituta vendidisse? Verum
|
143.1
|
ut istos ego iudices tam severos, tam diligentis, tam reli-
|
|
giosos non habeam, ecquis est ex iniuriarum magnitudine,
|
|
improbitate decretorum, iudiciorum iniquitate qui hoc non
|
|
iam dudum statuerit et iudicarit? Etiam sane sit aliquis
|
5
|
dissolutior in iudicando, legum offici rei publicae sociorum
|
|
atque amicorum neglegentior: quid? is possitne de istius
|
|
improbitate dubitare, cum tanta lucra facta, tam iniquas
|
|
pactiones vi et metu expressas cognoverit, cum tanta
|
|
praemia civitates vi atque imperio, virgarum ac mortis
|
10
|
metu, non modo Apronio atque eius similibus verum etiam
|
|
Veneriis servis dare coactas? Quodsi quis sociorum in-
|
144.1
|
commodis minus commovetur,—si quem aratorum fugae
|
|
calamitates exsilia suspendia denique non permovent,—non
|
|
possum dubitare quin is tamen, cum vastatam Siciliam,
|
|
relictos agros ex civitatum litteris et ex epistula L. Metelli
|
5
|
cognoverit, statuat fieri non posse ut de isto non severissime
|
|
iudicetur. Erit etiam aliquis qui haec omnia dissimulare
|
|
ac neglegere possit? Attuli sponsiones ipso praesente factas
|
|
de decumarum societate ab ipso prohibitas iudicari: quid
|
|
est quod possit quisquam manifestius hoc desiderare? Non
|
10
|
dubito quin vobis satis fecerim, iudices; verum tamen pro-
|
|
grediar longius, non mehercule quo magis hoc vobis per-
|
|
suadeatur quam iam persuasum esse confido, sed ut ille
|
|
aliquando impudentiae suae finem faciat, aliquando desinat
|
|
ea se putare emere quae ipse semper habuit venalia,—fidem
|
15
|
ius iurandum veritatem officium religionem,—desinant
|
|
amici eius ea dictitare quae detrimento maculae invidiae
|
|
infamiae nobis omnibus esse possint. At qui amici! O
|
145.1
|
miserum, o invidiosum offensumque paucorum culpa atque
|
|
indignitate ordinem senatorium! Albam Aemilium seden-
|
|
tem in faucibus macelli loqui palam vicisse Verrem, emptos
|
|
habere iudices, alium HS cccc, alium HS d, quem minimo,
|
5
|
ccc! Atque ei cum responsum esset fieri non posse, multos
|
|
testis esse dicturos, me praeterea causae non defuturum,
|
|
'Licet hercle,' inquit, 'omnes omnia dicant, in illo, nisi
|
|
ita res manifesta erit adlata ut responderi nihil possit, vici-
|
|
mus.' Bene agis, Alba: ad tuam veniam condicionem.
|
146.1
|
Nihil putas valere in iudiciis coniecturam, nihil suspicionem,
|
|
nihil ante actae vitae existimationem, nihil virorum bonorum
|
|
testimonia, nihil civitatum auctoritates ac litteras: <res> mani-
|
|
festas quaeris. Non quaero iudices Cassianos, veterem
|
5
|
iudiciorum severitatem non requiro, vestram in hac re
|
|
fidem dignitatem religionem in iudicando non imploro;
|
|
Albam habebo iudicem, eum hominem qui se ipse scurram
|
|
improbissimum existimari vult, <cum> a scurris semper potius
|
|
gladiator quam scurra appellatus sit; adferam rem eius
|
10
|
modi in decumis ut Alba fateatur istum in re frumentaria et
|
|
in bonis aratorum aperte palamque esse praedatum.
|
|