Ac primum hoc ex te quaero: tu, cui publicani ex Carpi- 2.3.165.8
nati litteris gratias egerunt, pecunia publica ex aerario
erogata, ex vectigalibus populi Romani ad emendum fru- 10
mentum attributa, fueritne tibi quaestui, pensitaritne tibi
binas centesimas? Credo te negaturum; turpis enim est
et periculosa confessio. Mihi autem hoc perarduum est 166.1
demonstrare. Quibus enim testibus? publicanis? Tra-
ctati honorifice sunt: tacebunt. Litteris eorum? Decreto
decumanorum remotae sunt. Quo me igitur vertam? rem
tam improbam, crimen tantae audaciae tantaeque impuden- 5
tiae propter inopiam testium ac litterarum praetermittam?
Non faciam, iudices, utar teste—quo? P. Vettio Chilone,
homine equestris ordinis honestissimo atque ornatissimo,
qui isti ita et amicus et necessarius est ut, etiamsi vir bonus
non esset, tamen quod contra istum diceret grave videretur, 10
ita vir bonus est ut, etiamsi inimicissimus isti esset, tamen
eius testimonio credi oporteret.
  Admiratur et exspectat quidnam Vettius dicturus sit. 167.1
Nihil dicet ex tempore, nihil ex sua voluntate, nihil, cum
utrumvis licuisse videatur. Misit in Siciliam litteras ad
Carpinatium, cum esset magister scripturae et sex publi-
corum, quas ego Syracusis apud Carpinatium in litterarum 5
adlatarum libris, Romae in litterarum missarum apud
magistrum L. Tullium, familiarem tuum, inveni; quibus
ex litteris impudentiam faeneratoris, quaeso, cognoscite.
Litterae missae P. Vetti, P. Servili, C. Antisti magi-
strorvm. Praesto se tibi ait futurum Vettius et observa- 10
turum quem ad modum rationes ad aerarium referas, ut, si
hanc ex faenore pecuniam populo non rettuleris, reddas
societati. Possumus hoc teste, possumus P. Servili et C. 168.1
Antisti magistrorum litteris, primorum hominum atque
honestissimorum, possumus auctoritate societatis, cuius lit-
teris utimur, quod dicimus obtinere, an aliqua firmiora aut
graviora quaerenda sunt? Vettius, tuus familiarissimus, Vet- 5
tius, tuus adfinis, cuius sororem habes in matrimonio, tuae
frater uxoris, Vettius, frater tui quaestoris, testatur litteris
impudentissimum tuum furtum certissimumque peculatum;
nam quo alio nomine pecuniae publicae faeneratio est
appellanda? Recita reliqva. Scribam tuum dicit, Verres, 10
huius perscriptorem faenerationis fuisse: ei quoque magistri
minantur in litteris, et casu scribae tum duo magistri fuerunt
cum Vettio. Binas centesimas ab sese ablatas ferendum
non putant, et recte non putant. Quis enim hoc fecit um-
quam, quis denique conatus est facere aut posse fieri cogi- 15
tavit, ut, cum senatus usura publicanos saepe iuvisset,
magistratus a publicanis pecuniam pro usura auderet auferre?
Certe huic homini spes nulla salutis esset, si publicani, hoc
est si equites Romani iudicarent: minor esse nunc, iudices, 169.1
vobis disceptantibus debet, et tanto minor quanto est ho-
nestius alienis iniuriis quam re sua commoveri.