Homo amentissime, quid putasti? impetraturum te? 2.4.19.1
quanti is a civibus suis fieret, quanti auctoritas eius habe-
retur ignorabas? Verum fac te impetravisse, fac aliquid
gravius in Heium statuisse Mamertinos: quantam putas
auctoritatem laudationis eorum futuram, si in eum quem 5
constet verum pro testimonio dixisse poenam constituerint?
Tametsi quae est ista laudatio, cum laudator interrogatus
laedat necesse est? Quid? isti laudatores tui nonne testes
mei sunt? Heius est laudator: laesit gravissime. Pro-
ducam ceteros: reticebunt quae poterunt libenter, dicent 10
quae necesse erit ingratiis. Negent isti onerariam navem
maximam aedificatam esse Messanae? Negent, si possunt.
Negent ei navi faciundae senatorem Mamertinum publice
praefuisse? Vtinam negent! Sunt etiam cetera; quae
malo integra reservare, ut quam minimum dem illis tem- 15
poris ad meditandum confirmandumque periurium. Haec 20.1
tibi laudatio procedat in numerum? hi te homines auctori-
tate sua sublevent? qui te neque debent adiuvare si possint,
neque possunt si velint; quibus tu privatim iniurias plurimas
contumeliasque imposuisti, quo in oppido multas familias 5
totas in perpetuum infamis tuis stupris flagitiisque fecisti.
At publice commodasti. Non sine magno quidem rei pu-
blicae provinciaeque Siciliae detrimento. Tritici modium
lx empta populo Romano dare debebant et solebant: abs
te solo remissum est. Res publica detrimentum fecit quod 10
per te imperi ius in una civitate imminutum est: Siculi,
quod ipsum non de summa frumenti detractum est, sed
translatum in Centuripinos et Halaesinos, immunis populos,
et hoc plus impositum quam ferre possent.
  Navem imperare ex foedere debuisti; remisisti in trien- 21.1
nium; militem nullum umquam poposcisti per tot annos.
Fecisti item ut praedones solent; qui cum hostes communes
sint omnium, tamen aliquos sibi instituunt amicos, quibus
non modo parcant verum etiam praeda quos augeant, et 5
eos maxime qui habent oppidum oportuno loco, quo saepe
adeundum sit navibus. Phaselis illa, quam cepit P. Ser-
vilius, non fuerat urbs antea Cilicum atque praedonum;
Lycii illam, Graeci homines, incolebant. Sed quod erat
eius modi loco atque ita proiecta in altum ut et exeuntes e 10
Cicilia praedones saepe ad eam necessario devenirent, et,
cum se ex hisce locis reciperent, eodem deferrentur, adsci-
verunt sibi illud oppidum piratae primo commercio, deinde
etiam societate. Mamertina civitas improba antea non 22.1
erat; etiam erat inimica improborum, quae C. Catonis,
illius qui consul fuit, impedimenta retinuit. At cuius
hominis! Clarissimi ac potentissimi; qui tamen cum consul
fuisset, condemnatus est. Ita, C. Cato, duorum hominum 5
clarissimorum nepos, L. Pauli et M. Catonis, et P. Africani
sororis filius: quo damnato tum, cum severa iudicia fiebant,
HS viii lis aestimata est. Huic Mamertini irati fuerunt,
qui maiorem sumptum quam quanti Catonis lis aestimata
est in Timarchidi prandium saepe fecerunt. Verum haec 23.1
civitas isti praedoni ac piratae Siciliensi Phaselis fuit; huc
omnia undique deferebantur, apud istos relinquebantur;
quod celari opus erat, habebant sepositum et reconditum;
per istos quae volebat clam imponenda, occulte exportanda 5
curabat; navem denique maximam, quam onustam furtis
in Italiam mitteret, apud istos faciundam aedificandamque
curavit; pro hisce rebus vacatio data est ab isto sumptus,
laboris, militiae, rerum denique omnium; per triennium
soli non modo in Sicilia verum, ut opinio mea fert, his 10
quidem temporibus in omni orbe terrarum vacui, expertes,
soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestia, munere.
Hinc illa Verria nata sunt, quod in convivium Sex. Co- 24.1
minium protrahi iussit, in quem scyphum de manu iacere
conatus est, quem obtorta gula de convivio in vincla atque
in tenebras abripi iussit; hinc illa crux in quam iste civem
Romanum multis inspectantibus sustulit, quam non ausus 5
est usquam defigere nisi apud eos quibuscum omnia scelera
sua ac latrocinia communicavit.