Verum si causam cognosci opus est, parumne cognita est? 2.1.27.1
Dissimulamus, Hortensi, quod saepe experti in dicendo
sumus. Quis nos magnopere attendit umquam in hoc
quidem genere causarum, ubi aliquid ereptum aut ablatum
a quopiam dicitur? Nonne aut in tabulis aut in testibus 5
omnis exspectatio iudicum est? Dixi prima actione me
planum esse facturum C. Verrem HS quadringentiens con-
tra leges abstulisse. Quid? hoc planius egissem, si ita
narrassem? 'Dio quidam fuit Halaesinus, qui, cum eius
filio praetore C. Sacerdote hereditas a propinquo permagna 10
venisset, nihil habuit tum neque negoti neque controversiae.
Verres simul ac tetigit provinciam, statim Messana litteras
dedit, Dionem evocavit, calumniatores ex sinu suo adposuit
qui illam hereditatem Veneri Erycinae commissam esse dic-
erent; hac de re ostendit se ipsum cogniturum.' Possum 28.1
deinceps totam rem explicare, deinde ad extremum id quod
accidit dicere, Dionem HS deciens centena milia numerasse
ut causam certissimam obtineret; praeterea greges equarum
eius istum abigendos curasse, argenti, vestis stragulae quod 5
fuerit curasse auferendum. Haec neque cum ego dicerem
neque cum tu negares, magni momenti nostra esset oratio.
Quo tempore igitur auris iudex erigeret animumque atten-
deret? Cum Dio ipse prodiret, cum ceteri qui tum in
Sicilia negotiis Dionis interfuissent, cum per eos ipsos dies 10
per quos causam Dio diceret reperiretur pecunias sumpsisse
mutuas, nomina sua exegisse, praedia vendidisse; cum
tabulae virorum bonorum proferrentur; cum qui pecuniam
Dioni dederunt dicerent se iam tum audisse eos nummos
sumi ut Verri darentur; cum amici, hospites, patroni Dionis, 15
homines honestissimi, haec eadem se audisse dicerent.
Opinor, cum haec fierent, tum vos audiretis, sicut audistis: 29.1
tum causa agi vere videretur. Sic a me sunt acta omnia
priore actione ut in criminibus omnibus nullum esset in
quo quisquam vestrum perpetuam accusationem requireret.
Nego esse quicquam a testibus dictum quod aut vestrum 5
cuipiam esset obscurum aut cuiusquam oratoris eloquentiam
quaereret. Etenim sic me ipsum egisse memoria tenetis ut
in testibus interrogandis omnia crimina proponerem et expli-
carem, ut, cum rem totam in medio posuissem, tum denique
testem interrogarem. Itaque non modo vos, quibus est 10
iudicandum, nostra crimina tenetis, sed etiam populus
Romanus totam accusationem causamque cognovit.