Condemnat omnis de consili sententia; tamen neque 2.5.114.4
iste in tanta re tot hominum T. Vettium ad se arcessit, 5
quaestorem suum, cuius consilio uteretur, neque P. Cervium,
talem virum, legatum, qui quia legatus isto praetore in
Sicilia fuit primus ab isto iudex reiectus est, sed de latro-
num, hoc est de comitum suorum sententia condemnat
omnis. Hic cuncti Siculi, fidelissimi atque antiquissimi 115.1
socii, plurimis adfecti beneficiis a maioribus nostris, graviter
commoventur et de suis periculis fortunisque omnibus per-
timescunt: indigne ferunt illam clementiam mansuetudi-
nemque nostri imperi in tantam crudelitatem inhumani- 5
tatemque esse conversam, condemnari tot homines uno
tempore nullo crimine, defensionem suorum furtorum prae-
torem improbum ex indignissima morte innocentium quae-
rere. Nihil addi iam videtur, iudices, ad hanc improbi-
tatem amentiam crudelitatemque posse, et recte nihil 10
videtur. Nam si cum aliorum improbitate certet, longe
omnis multumque superabit; sed secum <cum> ipse certat, 116.1
id agit ut semper superius suum facinus novo scelere vincat.
Phalacrum Centuripinum dixeram exceptum esse a Cleo-
mene, quod in eius quadriremi Cleomenes vectus esset;
tamen, quia pertimuerat adulescens, quod eandem suam 5
causam videbat esse quam illorum qui innocentes peribant,
accedit ad hominem Timarchides; a securi negat esse ei
periculum, virgis ne caederetur monet ut caveat. Ne
multa, ipsum dicere adulescentem audistis se ob hunc
metum pecuniam Timarchidi numerasse. Levia sunt haec 117.1
in hoc reo. Metum virgarum nauarchus, homo nobilis-
simus nobilissimae civitatis, pretio redemit: humanum est.
Alius ne condemnaretur pecuniam dedit: usitatum est.
Non vult populus Romanus obsoletis criminibus accusari 5
Verrem, nova postulat, inaudita desiderat; non de praetore
Siciliae, sed de nefario tyranno fieri iudicium arbitratur.
Includuntur in carcerem condemnati; supplicium con-
stituitur in illos, sumitur de miseris parentibus nauarchorum;
prohibentur adire ad filios, prohibentur liberis suis cibum 10
vestitumque ferre. Patres hi quos videtis iacebant in 118.1
limine, matresque miserae pernoctabant ad ostium carceris
ab extremo conspectu liberum exclusae; quae nihil aliud
orabant nisi ut filiorum suorum postremum spiritum ore
excipere liceret. Aderat ianitor carceris, carnifex praetoris, 5
mors terrorque sociorum et civium Romanorum, lictor
Sextius, cui ex omni gemitu doloreque certa merces com-
parabatur. 'Vt adeas, tantum dabis, ut cibum tibi intro
ferre liceat, tantum.' Nemo recusabat. 'Quid? ut
uno ictu securis adferam mortem filio tuo, quid dabis? 10
ne diu crucietur, ne saepius feriatur, ne cum sensu dolo-
ris aliquo spiritus auferatur?' Etiam ob hanc causam
pecunia lictori dabatur. O magnum atque intolerandum 119.1
dolorem! o gravem acerbamque fortunam! Non vitam
liberum, sed mortis celeritatem pretio redimere cogebantur
parentes. Atque ipsi etiam adulescentes cum Sextio suo
de plaga et de uno illo ictu loquebantur, idque postremum 5
parentis suos liberi orabant, ut levandi cruciatus sui causa
lictori pecunia daretur. Multi et graves dolores inventi
parentibus et propinquis, multi; verum tamen mors sit
extremum. Non erit. Estne aliquid ultra quo crudelitas
progredi possit? Reperietur; nam illorum, cum erunt 10
securi percussi ac necati, corpora feris obicientur. Hoc si
luctuosum est parentibus, redimant pretio sepeliendi pote-
statem. Onasum Segestanum, hominem nobilem, dicere 120.1
audistis se ob sepulturam Heraclei nauarchi pecuniam
Timarchidi numerasse; ne hoc possis dicere, 'Patres enim
veniunt amissis filiis irati,' vir primarius, homo nobilissimus,
dicit, neque de filio dicit. Iam hoc quis tum fuit Syracusis 5
quin audierit, quin sciat, has Timarchidi pactiones sepul-
turae cum vivis etiam illis esse factas? Non palam cum
Timarchide loquebantur, non omnes omnium propinqui
adhibebantur, non palam vivorum funera locabantur?