Si qui rex, si qua civitas exterarum gentium, si qua natio 2.5.149.1
fecisset aliquid in civis Romanos eius modi, nonne publice
vindicaremus, nonne bello persequeremur? possemus hanc
iniuriam ignominiamque nominis Romani inultam impuni-
tamque dimittere? Quot bella maiores nostros et quanta 5
suscepisse arbitramini, quod cives Romani iniuria adfecti,
quod navicularii retenti, quod mercatores spoliati dice-
rentur? At ego iam retentos non queror, spoliatos feren-
dum puto; navibus, mancipiis, mercibus ademptis in vincla
mercatores esse coniectos et in vinclis civis Romanos 10
necatos esse arguo. Si haec apud Scythas dicerem, non 150.1
hic in tanta multitudine civium Romanorum, non apud
senatores, lectissimos civitatis, non in foro populi Romani
de tot et tam acerbis suppliciis civium Romanorum, tamen
animos etiam barbarorum hominum permoverem; tanta 5
enim huius imperi amplitudo, tanta nominis Romani digni-
tas est apud omnis nationes ut ista in nostros homines
crudelitas nemini concessa esse videatur. Nunc tibi ego
ullam salutem, ullum perfugium putem, cum te implicatum
severitate iudicum, circumretitum frequentia populi Romani 10
esse videam? Si mehercule, id quod fieri non posse in- 151.1
tellego, ex his te laqueis exueris ac te aliqua via ac ratione
explicaris, in illas tibi maiores plagas incidendum est in
quibus te ab eodem me superiore ex loco confici et concidi
necesse est. 5
  Cui si etiam id quod defendit velim concedere, tamen
ipsa illa falsa defensio non minus esse ei perniciosa quam
mea vera accusatio debeat. Quid enim defendit? Ex
Hispania fugientis se excepisse et supplicio adfecisse
dicit. Quis tibi id permisit? quo iure fecisti? quis idem 10
fecit? qui tibi id facere licuit? Forum plenum et basilicas 152.1
istorum hominum videmus, et animo aequo videmus;
civilis enim dissensionis et seu amentiae seu fati seu
calamitatis non est iste molestus exitus, in quo reliquos
saltem civis incolumis licet conservare. Verres, ille vetus 5
proditor consulis, translator quaesturae, aversor pecuniae
publicae, tantum sibi auctoritatis in re publica suscepit ut,
quibus hominibus per senatum, per populum Romanum,
per omnis magistratus, in foro, in suffragiis, in hac urbe, in
re publica versari liceret, iis omnibus mortem acerbam 10
crudelemque proponeret si fortuna eos ad aliquam partem
Siciliae detulisset. Ad Cn. Pompeium, clarissimum virum 153.1
et fortissimum, permulti occiso Perperna ex illo Sertoriano
numero militum confugerunt. Quem non ille summo cum
studio salvum incolumemque servavit? cui civi supplicanti
non illa dextera invicta fidem porrexit et spem salutis 5
ostendit? Itane vero? quibus fuit portus apud eum
quem contra arma tulerant, iis apud te, cuius nullum in
re publica momentum umquam fuit, mors et cruciatus erat
constitutus? Vide quam commodam defensionem excogi-
taris! Malo mehercule id quod tu defendis his iudicibus 10
populoque Romano quam id quod ego insimulo probari,
malo, inquam, te isti generi hominum quam mercatoribus
et naviculariis inimicum atque infestum putari; meum
enim crimen avaritiae te nimiae coarguit, tua defensio
furoris cuiusdam et immanitatis et inauditae crudelitatis et 15
paene novae proscriptionis.