Quaeret aliquis fortasse, 'Tantumne igitur laborem, tantas 2.5.180.1
inimicitias tot hominum suscepturus es?' Non studio qui-
dem hercule ullo neque voluntate; sed non idem licet mihi
quod iis qui nobili genere nati sunt, quibus omnia populi
Romani beneficia dormientibus deferuntur; longe alia mihi 5
lege in hac civitate et condicione vivendum est. Venit mihi
in mentem M. Catonis, hominis sapientissimi et vigilan-
tissimi; qui cum se virtute non genere populo Romano
commendari putaret, cum ipse sui generis initium ac no-
minis ab se gigni et propagari vellet, hominum potentissi- 10
morum suscepit inimicitias, et maximis laboribus suis usque
ad summam senectutem summa cum gloria vixit. Postea 181.1
Q. Pompeius, humili atque obscuro loco natus, nonne
plurimis inimicitiis maximisque suis periculis ac laboribus
amplissimos honores est adeptus? Modo C. Fimbriam,
C. Marium, C. Caelium vidimus non mediocribus inimi- 5
citiis ac laboribus contendere ut ad istos honores perveni-
rent ad quos vos per ludum et per neglegentiam pervenistis.
Haec eadem est nostrae rationis regio et via, horum nos
hominum sectam atque instituta persequimur. Videmus
quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam 10
nobilis homines novorum hominum virtus et industria; si
tantulum oculos deiecerimus, praesto esse insidias; si ullum
locum aperuerimus suspicioni aut crimini, accipiendum
statim vulnus esse; semper nobis vigilandum, semper
laborandum videmus. Inimicitiae sunt, subeantur; labor, 182.1
suscipiatur; etenim tacitae magis et occultae inimicitiae
timendae sunt quam indictae atque apertae. Hominum
nobilium non fere quisquam nostrae industriae favet; nullis
nostris officiis benivolentiam illorum adlicere possumus; 5
quasi natura et genere diiuncti sint, ita dissident a nobis
animo ac voluntate. Quare quid habent eorum inimicitiae
periculi, quorum animos iam ante habueris inimicos et
invidos quam ullas inimicitias susceperis?