Vereor ne quis forte de populo, qui priore actione non 2.1.138.9
adfuit, haec, quia propter insignem turpitudinem sunt 10
incredibilia, fingi a me arbitretur. Ea vos antea, iudices,
cognovistis. Dixit iuratus P. Titius, tutor pupilli Iuni, 139.1
dixit M. Iunius tutor et patruus; Mustius dixisset, si
viveret, sed recenti re de Mustio auditum est; dixit L.
Domitius, qui cum sciret me ex Mustio vivo audisse, quod
eo sum usus plurimum (etenim iudicium, quod prope 5
omnium fortunarum suarum C. Mustius habuit, me uno
defendente vicit), cum hoc, ut dico, sciret L. Domitius, me
scire ad eum res omnis Mustium solitum esse deferre,
tamen de Chelidone reticuit quoad potuit, alio responsionem
suam derivavit. Tantus in adulescente clarissimo ac principe 10
iuventutis pudor fuit ut aliquam diu, cum a me premeretur,
omnia potius responderet quam Chelidonem nominaret;
primo necessarios istius ad eum adlegatos esse dicebat,
deinde aliquando coactus Chelidonem nominavit. Non te 140.1
pudet, Verres, eius mulieris arbitratu gessisse praeturam
quam L. Domitius ab se nominari vix sibi honestum esse
arbitrabatur?
  Reiecti a Chelidone capiunt consilium necessarium, ut 5
suscipiant ipsi negotium. Cum Habonio tutore, quod erat
vix HS quadraginta milium, transigunt HS ducentis milibus.
Defert ad istum rem Habonius: ut sibi videatur, satis
grandem pecuniam et satis impudentem esse. Iste, qui
aliquanto plus cogitasset, male accipit verbis Habonium, 10
negat eum sibi illa decisione satis facere posse; ne multa,
locaturum se esse confirmat. Tutores haec nesciunt; quod 141.1
actum erat cum Habonio, putant id esse certissimum;
nullam maiorem pupillo metuunt calamitatem. Iste vero
non procrastinat; locare incipit non proscripta neque edicta
die, alienissimo tempore, ludis ipsis Romanis, foro ornato. 5
Itaque renuntiat Habonius illam decisionem tutoribus.
Accurrunt tamen ad tempus tutores; digitum tollit Iunius
patruus; isti color immutatus est, vultus, oratio, mens deni-
que excidit. Quid ageret coepit cogitare; si opus pupillo
redimeretur, si res abiret ab eo mancipe quem ipse ad- 10
posuisset, sibi nullam praedam esse. Itaque excogitat—
quid? Nihil ingeniose, nihil ut quisquam posset dicere,
'Improbe, verum callide'; nihil ab isto vafrum, nihil vetera-
torium exspectaveritis; omnia aperta, omnia perspicua
reperientur, impudentia, amentia, audacia. 'Si pupillo 142.1
opus redimitur, mihi praeda de manibus eripitur. Quod
est igitur remedium? quod? Ne liceat pupillo redimere.'
Vbi illa consuetudo in bonis praedibus praediisque vendun-
dis omnium consulum, censorum, praetorum, quaestorum 5
denique, ut optima condicione sit is cuia res sit, cuium
periculum? Excludit eum solum cui prope dicam soli
potestatem factam oportebat. Quid enim? quisquam ad
meam pecuniam me invito adspirat, quisquam accedit?
Locatur opus id quod ex mea pecunia reficiatur; ego me 10
refecturum dico; probatio futura est tua, qui locas; praedi-
bus et praediis populo cautum est; et, si non putas
cautum, scilicet tu, praetor, in mea bona quos voles
immittes, me ad meas fortunas defendendas accedere non
sines. Operae pretium est legem ipsam cognoscere; dicetis 143.1
eundem conscripsisse qui illud edictum de hereditate.
Recita. Lex operi facivndo. Qvae pvpilli ivni—.
Dic, dic, quaeso, clarius. C. Verres praetor vrbanvs
addidit. Corriguntur leges censoriae! Quid enim? video 5
in multis veteribus legibus, Cn. Domitivs L. Metellvs
censores addidervnt, L. Cassivs Cn. Servilivs
censores addidervnt: vult aliquid eius modi C. Verres.
Dic: quid addidit? Recita. Qvi de L. Marcio M.
Perperna censoribvs — — socivm ne admittito neve 10
partem dato neve redimito. Quid ita? ne vitiosum
opus fieret? At erat probatio tua. Ne parum locuples
esset? At erat et esset amplius, si velles, populo cautum
praedibus et praediis. Hic te si res ipsa, si indignitas 144.1
iniuriae tuae non commovebat, si pupilli calamitas, si
propinquorum lacrimae, si D. Bruti, cuius praedia suberant,
periculum, si M. Marcelli tutoris auctoritas apud te ponderis
nihil habebat, ne illud quidem animadvertebas, eius modi 5
fore hoc peccatum tuum quod tu neque negare posses,
—in tabulas enim legem rettulisti,—neque cum defensione
aliqua confiteri? Addicitur opus HS dlx milibus, cum
tutores HS cciↄↄ cciↄↄ cciↄↄ cciↄↄ id opus ad illius
iniquissimi hominis arbitrium se effecturos esse clamarent. 10
Etenim quid erat operis? Id quod vos vidistis; omnes 145.1
illae columnae, quas dealbatas videtis, machina adposita
nulla impensa deiectae eisdemque lapidibus repositae sunt.
Hoc tu HS dlx milibus locavisti. Atque in illis columnis
dico esse quae a tuo redemptore commotae non sint; dico 5
esse ex qua tantum tectorium vetus deiectum sit et novum
inductum. Quodsi tanta pecunia columnas dealbari putas-
sem, certe numquam aedilitatem petivissem.