Quam facile serpat iniuria et peccandi consuetudo, quam 2.2.53.1
non facile reprimatur, videte, iudices. Bidis oppidum est
tenue sane, non longe a Syracusis. Hic longe primus civi-
tatis est Epicrates quidam. Huic hereditas HS quingento-
rum milium venerat a muliere quadam propinqua, atque 5
ita propinqua ut, ea etiamsi intestata esset mortua, Epi-
cratem Bidinorum legibus heredem esse oporteret. Recens
erat illa res quam ante demonstravi, de Heraclio Syracu-
sano, qui bona non perdidisset nisi ei venisset hereditas.
Huic quoque Epicrati venerat, ut dixi, hereditas. Cogitare 54.1
coeperunt eius inimici nihilo minus eodem praetore hunc
everti bonis posse quo Heraclius esset eversus. Rem oc-
culte instituunt; ad Verrem per eius interpretes deferunt.
Ita causa componitur ut item palaestritae Bidini peterent 5
ab Epicrate hereditatem, quem ad modum palaestritae
Syracusani ab Heraclio petivissent. Numquam vos praeto-
rem tam palaestricum vidistis; verum ita palaestritas de-
fendebat ut ab illis ipse unctior abiret. Qui statim, <quo>
quid praesens esset, iubet cuidam amicorum suorum nume- 10
rari HS lxxx. Res occultari satis non potuit; per quen- 55.1
dam eorum qui interfuerant fit Epicrates certior. Primo
contemnere et neglegere coepit, quod causa prorsus quod
disputari posset nihil habebat. Deinde cum de Heraclio
cogitaret et istius libidinem nosset, commodissimum pu- 5
tavit esse de provincia clam abire; itaque fecit; profectus
est Regium. Quod ubi auditum est, aestuare illi qui pe-
cuniam dederant, putare nihil agi posse absente Epicrate;
nam Heraclius tamen adfuerat, cum primo sunt dati iudices;
de hoc qui, antequam aditum in ius esset, antequam mentio 10
denique controversiae facta esset ulla, discessisset, puta-
bant nihil agi posse. Homines Regium proficiscuntur;
Epicratem conveniunt; demonstrant, id quod ille sciebat,
se HS lxxx dedisse; rogant eum ut sibi id quod ab ipsis
abisset pecuniae curet, ab sese caveat quem ad modum 15
velit, de illa hereditate cum Epicrate neminem esse actu-
rum. Epicrates homines multis verbis ab se male acceptos 56.1
dimittit; redeunt illi Regio Syracusas, queri cum multis, ut
fit, incipiunt se HS lxxx nummum frustra dedisse. Res
percrebruit et in ore atque sermone omnium coepit esse.
Verres refert illam suam Syracusanam; ait se velle de illis 5
HS lxxx cognoscere; advocat multos. Dicunt Bidini
Volcatio se dedisse; illud non addunt, 'iussu istius.' Vol-
catium vocat, pecuniam referri imperat. Volcatius animo
aequissimo nummos adfert, qui nihil amitteret, reddit in-
spectantibus multis: Bidini nummos auferunt. Dicet ali- 57.1
quis, 'Quid ergo in hoc Verrem reprehendis, qui non modo
ipse fur non est, sed ne alium quidem passus est esse?'
Attendite; iam intellegetis hanc pecuniam, quae via modo
visa est exire ab isto, eodem semita revertisse. Quid enim 5
debuit praetor facere, cum consilio re cognita cum com-
perisset suum comitem iuris decreti iudici corrumpendi
causa,—qua in re ipsius praetoris caput existimatioque age-
retur,—pecuniam accepisse, Bidinos autem pecuniam con-
tra praetoris famam ac fortunas dedisse? non et in eum 10
qui accepisset animadvertisset et in eos qui dedissent? Tu,
qui institueras in eos animadvertere qui perperam iudicas-
sent,—quod saepe per imprudentiam fit,—hos pateris im-
pune discedere qui ob tuum decretum, ob tuum iudicium
pecuniam aut dandam aut accipiendam putarant? Volca- 58.1
tius idem apud te postea fuit, eques Romanus, tanta accepta
ignominia; nam quid est turpius ingenuo, quid minus li-
bero dignum quam in conventu maximo cogi a magistratu
furtum reddere? qui si eo animo esset quo non modo 5
eques Romanus, sed quivis liber debet esse, aspicere te
postea non potuisset; inimicus, hostis esset tanta con-
tumelia accepta, nisi tecum tum conlusisset et tuae potius
existimationi servisset quam suae. Qui quam tibi amicus
non modo tum fuerit quam diu tecum in provincia fuit, 10
verum etiam nunc sit cum iam a ceteris amicis relictus es,
et tu intellegis et nos existimare possumus. An hoc solum
argumentum est nihil isto imprudente factum, quod Vol-
catius ei non succensuit? quod iste neque in Volcatium
neque in Bidinos animadvertit? Est magnum argumen- 59.1
tum, verum illud maximum, quod illis ipsis Bidinis, quibus
iste iratus esse debuit, a quibus comperit, quod iure agere
cum Epicrate nihil possent, etiamsi adesset, idcirco suum
decretum pecunia esse temptatum: iis, inquam, ipsis non 5
modo illam hereditatem quae Epicrati venerat, sed, ut in
Heraclio Syracusano, item in hoc,—paulo etiam atrocius,
quod Epicrates appellatus omnino non erat,—bona patria
fortunasque eius Bidinis tradidit. Ostendit enim novo
modo, si quis quid de absente peteret, se auditurum. Ad- 10
eunt Bidini, petunt hereditatem; procuratores postulant
ut se ad leges suas reiciat aut ex lege Rupilia dicam scribi
iubeat. Adversarii non audebant contra dicere: exitus
nullus reperiebatur. Insimulant hominem fraudandi causa
discessisse; postulant ut bona possidere iubeat. Debebat 60.1
Epicrates nummum nullum nemini; amici, si quis quid
peteret, iudicio se passuros, iudicatum solvi satis daturos
esse dicebant. Cum omnia consilia frigerent, admonitu
istius insimulare coeperunt Epicratem litteras publicas cor- 5
rupisse, a qua suspicione ille aberat plurimum: actionem
eius rei postulant. Amici recusare ne quod iudicium neve
ipsius cognitio illo absente de existimatione eius constituere-
tur, et simul illud idem postulare non desistebant ut se ad
leges suas reiceret. Iste amplam nactus, ubi videt esse aliquid 61.1
quod amici absente Epicrate nollent defendere, adseverat
se eius rei in primis actionem daturum. Cum omnes per-
spicerent ad istum non modo illos nummos qui per simula-
tionem ab isto exierant revertisse, sed multo etiam pluris 5
eum postea nummos abstulisse, amici Epicratem defendere
destiterunt, iste Epicratis bona Bidinos omnia possidere et
sibi habere iussit. Ad illa HS d hereditaria accessit ipsius
antiqua HS quindeciens pecunia. Vtrum res ab initio ita
ducta est an ad extremum ita perducta, an ita parva est 10
pecunia, an is homo Verres ut haec quae dixi gratiis facta
esse videantur?