Cui loco, per deos immortalis, iudices, consulite ac pro- 1.1.43.1
videte! Moneo praedicoque id quod intellego, tempus
hoc vobis divinitus datum esse ut odio, invidia, infamia,
turpitudine totum ordinem liberetis. Nulla in iudiciis
severitas, nulla religio, nulla denique iam existimantur esse 5
iudicia. Itaque a populo Romano contemnimur, despici-
mur; gravi diuturnaque iam flagramus infamia. Neque 44.1
enim ullam aliam ob causam populus Romanus tribuniciam
potestatem tanto studio requisivit; quam cum poscebat,
verbo illam poscere videbatur, re vera iudicia poscebat.
Neque hoc Q. Catulum, hominem sapientissimum atque 5
amplissimum, fugit, qui Cn. Pompeio, viro fortissimo et
clarissimo, de tribunicia potestate referente cum esset sen-
tentiam rogatus, hoc initio est summa cum auctoritate usus,
patres conscriptos iudicia male et flagitiose tueri; quodsi in
rebus iudicandis populi Romani existimationi satis facere 10
voluissent, non tanto opere homines fuisse tribuniciam
potestatem desideraturos. Ipse denique Cn. Pompeius cum 45.1
primum contionem ad urbem consul designatus habuit, ubi,
id quod maxime exspectari videbatur, ostendit se tribuni-
ciam potestatem restituturum, factus est in eo strepitus et
grata contionis admurmuratio. Idem in eadem contione cum 5
dixisset populatas vexatasque esse provincias, iudicia autem
turpia ac flagitiosa fieri; ei rei se providere ac consulere
velle; tum vero non strepitu, sed maximo clamore suam
populus Romanus significavit voluntatem. Nunc autem 46.1
homines in speculis sunt; observant quem ad modum sese
unus quisque nostrum gerat in retinenda religione con-
servandisque legibus. Vident adhuc post legem tribuniciam
unum senatorem vel tenuissimum esse damnatum; quod 5
tametsi non reprehendunt, tamen magno opere quod
laudent non habent; nulla est enim laus ibi esse integrum
ubi nemo est qui aut possit aut conetur corrumpere. Hoc 47.1
est iudicium in quo vos de reo, populus Romanus de vobis
iudicabit; in hoc homine statuetur, possitne senatoribus
iudicantibus homo nocentissimus pecuniosissimusque
damnari. Deinde est eius modi reus in quo homine nihil 5
sit praeter summa peccata maximamque pecuniam, ut, si
liberatus sit, nulla alia suspicio nisi ea quae turpissima est
residere possit; non gratia, non cognatione, non aliis recte
factis, non denique aliquo mediocri vitio tot tantaque eius
vitia sublevata esse videbuntur. Postremo ego causam sic 48.1
agam, iudices, eius modi res, ita notas, ita testatas, ita
magnas, ita manifestas proferam, ut nemo a vobis ut istum
absolvatis per gratiam conetur contendere. Habeo autem
certam viam atque rationem qua omnis illorum conatus 5
investigare et consequi possim; ita res a me agetur ut in
eorum consiliis omnibus non modo aures omnium, sed
etiam oculi populi Romani interesse videantur. Vos aliquot 49.1
iam per annos conceptam huic ordini turpitudinem atque
infamiam delere ac tollere potestis. Constat inter omnis
post haec constituta iudicia, quibus nunc utimur, nullum
hoc splendore atque hac dignitate consilium fuisse. Hic 5
si quid erit offensum, omnes homines non iam ex eodem
ordine alios magis idoneos, quod fieri non potest, sed alium
omnino ordinem ad res iudicandas quaerendum arbitra-
buntur. Quapropter primum ab dis immortalibus, quod 50.1
sperare mihi videor, hoc idem, iudices, opto, ut in hoc
iudicio nemo improbus praeter eum qui iam pridem in-
ventus est reperiatur; deinde, si plures improbi fuerint, hoc
vobis, hoc populo Romano, iudices, confirmo, vitam me- 5
hercule mihi prius quam vim perseverantiamque ad illorum
improbitatem persequendam defuturam.