Qua in re primum illud reprehendo et accuso, cur in re 2.3.16.1
tam vetere, tam usitata quicquam novi feceris. Ingenio
aliquid adsecutus es? Tot homines sapientissimos et cla-
rissimos, qui illam provinciam ante te tenuerunt, prudentia
consilioque vicisti? Est tuum, est ingeni diligentiaeque 5
tuae: do hoc tibi et concedo. Scio te Romae, cum praetor
esses, edicto tuo possessiones hereditatum a liberis ad
alienos, a primis heredibus ad secundos, a legibus ad libi-
dinem tuam transtulisse; scio te edicta superiorum omnium
correxisse et possessiones hereditatum non secundum eos 10
qui proferrent, sed secundum eos qui dicerent testamentum
factum dedisse; easque res novas abs te prolatas et inventas
magno tibi quaestui fuisse scio; eundemque te memini
censorias quoque leges in sartis tectis exigendis tollere et
commutare, ne is redimeret cuia res esset, ne pupillo tutores 15
propinquique consulerent quo minus fortunis omnibus
everteretur; exiguam diem praefinire operi qua ceteros ab
negotio excluderes, ipse in tuo redemptore nullam certam
diem observares. Quam ob rem novam legem te in de- 17.1
cumis statuisse non miror, hominem in edictis praetoriis, in
censoriis legibus tam prudentem, tam exercitatum,—non,
inquam, miror te aliquid excogitasse; sed quod tua sponte
iniussu populi sine senatus auctoritate iura provinciae 5
Siciliae mutaveris, id reprehendo, id accuso. L. Octavio 18.1
et C. Cottae consulibus senatus permisit ut vini et olei
decumas et frugum minutarum, quas ante quaestores in
Sicilia vendere consuessent, Romae venderent, legemque
his rebus quam ipsis videretur dicerent. Cum locatio 5
fieret, publicani postularunt quasdam res ut ad legem adde-
rent neque tamen a ceteris censoriis legibus recederent.
Contra dixit is qui casu tum Romae fuit, tuus hospes,
Verres,—hospes, inquam, et familiaris tuus,—Sthenius hic
Thermitanus. Consules causam cognorunt; cum viros 10
primarios atque amplissimos civitatis multos in consilium
advocassent, de consili sententia pronuntiarunt se lege
Hieronica vendituros. Itane vero? Prudentissimi viri 19.1
summa auctoritate praediti, quibus senatus legum dicen-
darum in locandis vectigalibus omnem potestatem permi-
serat populusque Romanus idem iusserat, Siculo uno
recusante cum amplificatione vectigalium nomen Hiero- 5
nicae legis mutare noluerunt: tu, homo minimi consili,
nullius auctoritatis, iniussu populi ac senatus, tota Sicilia
recusante, cum maximo detrimento atque adeo exitio ve-
ctigalium totam Hieronicam legem sustulisti? At quam 20.1
legem corrigit, iudices, atque adeo totam tollit! Acutissime
ac diligentissime scriptam, quae lex omnibus custodiis sub-
iectum aratorem decumano tradidit, ut neque in segetibus
neque in areis neque in horreis neque in amovendo neque 5
in exportando frumento grano uno posset arator sine
maxima poena fraudare decumanum. Scripta lex ita dili-
genter est ut eum scripsisse appareat qui alia vectigalia non
haberet, ita acute ut Siculum, ita severe ut tyrannum; qua
lege Siculis tamen arare expediret; nam ita diligenter con- 10
stituta sunt iura decumano ut tamen ab invito aratore plus
decuma non possit auferri.