Atque ut intellegatis cuius modi ista iudicia in octuplum, 2.3.29.1
cuius modi istius de cohorte recuperatores existimati sint,
sic attendite. Ecquem putatis decumanum, hac licentia
permissa ut tantum ab aratore quantum poposcisset au-
ferret, plus quam deberetur poposcisse? Considerate cum 5
vestris animis vosmet ipsi ecquem putetis, praesertim cum
id non solum avaritia sed etiam imprudentia accidere po-
tuerit. Multos necesse est. At ego omnis dico plus, ac
multo plus, quam decumam abstulisse. Cedo mihi unum
ex triennio praeturae tuae qui octupli damnatus sit. 10
Damnatus? immo vero in quem iudicium ex edicto tuo
postulatum sit. Nemo erat videlicet aratorum qui iniuriam
sibi factam queri posset, nemo decumanorum qui grano
amplius sibi quam deberetur deberi professus esset. Immo
vero contra rapiebat et asportabat quantum a quoque 15
volebat Apronius, omnibus autem locis aratores spoliati ac
vexati querebantur; neque tamen ullum iudicium reperietur.
Quid est hoc? Tot viri fortes honesti gratiosi, tot Siculi, 30.1
tot equites Romani, ab homine nequissimo ac turpissimo
laesi poenam octupli sine ulla dubitatione commissam non
persequebantur? Quae causa, quae ratio est? una illa,
iudices, quam videtis, quod ultro etiam inlusos se et inrisos 5
ab iudicio discessuros videbant. Etenim quod esset iudi-
cium, cum ex Verris turpissimo flagitiosissimoque comitatu
tres recuperatorum nomine adsedissent adseculae istius,
non a patre ei traditi sed a meretricula commendati?
Ageret videlicet causam arator; nihil sibi frumenti ab 31.1
Apronio relictum, bona sua etiam direpta, se pulsatum
verberatumque diceret; conferrent viri boni capita, de
comissatione loquerentur inter se ac de mulierculis, si quas
a praetore abeuntis possent deprehendere; res agi videretur. 5
Surrexisset Apronius, nova dignitas publicani, non ut decu-
manus squaloris plenus ac pulveris, sed unguentis oblitus,
vino vigiliisque languidus; omnia primo motu ac spiritu
suo vini unguenti corporis odore complesset. Dixisset
haec quae volgo dicere solebat, non se decumas emisse, 10
sed bona fortunasque aratorum, non se decumanum esse
Apronium, sed Verrem alterum dominum illorum ac tyran-
num. Quae cum dixisset, illi viri optimi de cohorte istius
recuperatores non de absolvendo Apronio deliberarent, sed
quaererent ecquo modo petitorem ipsum Apronio con- 15
demnare possent.