"Quid ergo, solem dicam aut lunam aut caelum 1.84.13
deum? ergo etiam beatum: quibus fruentem volup-
tatibus? et sapientem: qui potest esse in eius modi 15
trunco sapientia?" haec vestra sunt. Si igitur nec hu- 85.1
mano * , quod docui, nec tali aliquo, quod tibi ita per-
suasum est, quid dubitas negare deos esse? non audes.
sapienter id quidem, etsi hoc loco non populum metuis
sed ipsos deos. novi ego Epicureos omnia sigilla vene- 5
rantes. Quamquam video non nullis videri Epicurum,
ne in offensionem Atheniensium caderet, verbis reli-
quisse deos re sustulisse. itaque in illis selectis eius
brevibusque sententiis, quas appellatis κυρίας δόξας,
haec ut opinor prima sententia est: "quod beatum et in- 10
mortale est id nec habet nec exhibet cuiquam nego-
tium"; in hac ita exposita sententia sunt qui existiment,
quod ille inscitia plane loquendi fecerit, fecisse con-
sulto: de homine minime vafro male existimant. du- 86.1
bium est enim utrum dicat aliquid esse beatum et in-
mortale an si quod sit id esse tale. non animadvertunt
hic eum ambigue locutum esse, sed multis aliis locis et
illum et Metrodorum tam aperte quam paulo ante te. 5
Ille vero deos esse putat, nec quemquam vidi qui ma-
gis ea quae timenda esse negaret timeret, mortem dico
et deos: quibus mediocres homines non ita valde mo-
ventur, his ille clamat omnium mortalium mentes esse
perterritas; tot milia latrocinantur morte proposita, 10
alii omnia quae possunt fana conpilant: credo aut illos
mortis timor terret aut hos religionis.
  Sed quoniam non audes (iam enim cum ipso Epicuro 87.1
loquar) negare esse deos, quid est quod te inpediat aut
solem aut mundum aut mentem aliquam sempiternam
in deorum numero ponere? "Numquam vidi" inquit
"animam rationis consilique participem in ulla alia nisi 5
humana figura". Quid solis numquidnam aut lunae aut
quinque errantium siderum simile vidisti? sol duabus
unius orbis ultimis partibus definiens motum cursus
annuos conficit; huius hanc lustrationem eiusdem in-
censa radiis menstruo spatio luna complet; quinque 10
autem stellae eundem orbem tenentes, aliae propius
a terris aliae remotius, ab isdem principiis disparibus
temporibus eadem spatia conficiunt. num quid tale
Epicure vidisti? ne sit igitur sol ne luna ne stellae, 88.1
quoniam nihil esse potest nisi quod attigimus aut vidi-
mus. Quid deum ipsum numne vidisti? cur igitur credis
esse? Omnia tollamus ergo quae aut historia nobis
aut ratio nova adfert. ita fit ut mediterranei mare esse 5
non credant. quae sunt tantae animi angustiae ut, si
Seriphi natus esses nec umquam egressus ex insula,
in qua lepusculos vulpeculasque saepe vidisses, non
crederes leones et pantheras esse, cum tibi quales
essent dicerentur, si vero de elephanto quis diceret, 10
etiam rideri te putares.