"Quid ergo, solem dicam aut lunam aut caelum
|
1.84.13
|
deum? ergo etiam beatum: quibus fruentem volup-
|
|
tatibus? et sapientem: qui potest esse in eius modi
|
15
|
trunco sapientia?" haec vestra sunt. Si igitur nec hu-
|
85.1
|
mano * , quod docui, nec tali aliquo, quod tibi ita per-
|
|
suasum est, quid dubitas negare deos esse? non audes.
|
|
sapienter id quidem, etsi hoc loco non populum metuis
|
|
sed ipsos deos. novi ego Epicureos omnia sigilla vene-
|
5
|
rantes. Quamquam video non nullis videri Epicurum,
|
|
ne in offensionem Atheniensium caderet, verbis reli-
|
|
quisse deos re sustulisse. itaque in illis selectis eius
|
|
brevibusque sententiis, quas appellatis κυρίας δόξας,
|
|
haec ut opinor prima sententia est: "quod beatum et in-
|
10
|
mortale est id nec habet nec exhibet cuiquam nego-
|
|
tium"; in hac ita exposita sententia sunt qui existiment,
|
|
quod ille inscitia plane loquendi fecerit, fecisse con-
|
|
sulto: de homine minime vafro male existimant. du-
|
86.1
|
bium est enim utrum dicat aliquid esse beatum et in-
|
|
mortale an si quod sit id esse tale. non animadvertunt
|
|
hic eum ambigue locutum esse, sed multis aliis locis et
|
|
illum et Metrodorum tam aperte quam paulo ante te.
|
5
|
Ille vero deos esse putat, nec quemquam vidi qui ma-
|
|
gis ea quae timenda esse negaret timeret, mortem dico
|
|
et deos: quibus mediocres homines non ita valde mo-
|
|
ventur, his ille clamat omnium mortalium mentes esse
|
|
perterritas; tot milia latrocinantur morte proposita,
|
10
|
alii omnia quae possunt fana conpilant: credo aut illos
|
|
mortis timor terret aut hos religionis.
|
|
Sed quoniam non audes (iam enim cum ipso Epicuro
|
87.1
|
loquar) negare esse deos, quid est quod te inpediat aut
|
|
solem aut mundum aut mentem aliquam sempiternam
|
|
in deorum numero ponere? "Numquam vidi" inquit
|
|
"animam rationis consilique participem in ulla alia nisi
|
5
|
humana figura". Quid solis numquidnam aut lunae aut
|
|
quinque errantium siderum simile vidisti? sol duabus
|
|
unius orbis ultimis partibus definiens motum cursus
|
|
annuos conficit; huius hanc lustrationem eiusdem in-
|
|
censa radiis menstruo spatio luna complet; quinque
|
10
|
autem stellae eundem orbem tenentes, aliae propius
|
|
a terris aliae remotius, ab isdem principiis disparibus
|
|
temporibus eadem spatia conficiunt. num quid tale
|
|
Epicure vidisti? ne sit igitur sol ne luna ne stellae,
|
88.1
|
quoniam nihil esse potest nisi quod attigimus aut vidi-
|
|
mus. Quid deum ipsum numne vidisti? cur igitur credis
|
|
esse? Omnia tollamus ergo quae aut historia nobis
|
|
aut ratio nova adfert. ita fit ut mediterranei mare esse
|
5
|
non credant. quae sunt tantae animi angustiae ut, si
|
|
Seriphi natus esses nec umquam egressus ex insula,
|
|
in qua lepusculos vulpeculasque saepe vidisses, non
|
|
crederes leones et pantheras esse, cum tibi quales
|
|
essent dicerentur, si vero de elephanto quis diceret,
|
10
|
etiam rideri te putares.
|
|