Maxume vero sunt admirabiles motus earum quin- 2.51.1
que stellarum quae falso vocantur errantes; nihil enim
errat quod in omni aeternitate conservat progressus
et regressus reliquosque motus constantis et ratos. quod
eo est admirabilius in is stellis quas dicimus, quia tum 5
occultantur tum rursus aperiuntur, tum adeunt tum
recedunt, tum antecedunt tum autem subsecuntur, tum
celerius moventur tum tardius, tum omnino ne moven-
tur quidem sed ad quoddam tempus insistunt. quarum
ex disparibus motionibus magnum annum mathema- 10
tici nominaverunt, qui tum efficitur cum solis et lunae
et quinque errantium ad eandem inter se compara-
tionem confectis omnium spatiis est facta conversio;
quae quam longa sit magna quaestio est, esse vero 52.1
certam et definitam necesse est. Nam ea quae Saturni
stella dicitur Φαίνωνque a Graecis nominatur, quae a
terra abest plurimum, xxx fere annis cursum suum
conficit, in quo cursu multa mirabiliter efficiens tum 5
antecedendo tum retardando, tum vespertinis tempori-
bus delitiscendo tum matutinis rursum se aperiendo ni-
hil inmutat sempiternis saeclorum aetatibus quin eadem
isdem temporibus efficiat. Infra autem hanc propius
a terra Iovis stella fertur, quae Φαέθων dicitur, eaque 10
eundem duodecim signorum orbem annis duodecim
conficit easdemque quas Saturni stella efficit in cursu
varietates. Huic autem proximum inferiorem orbem 53.1
tenet Πυρόεις, quae stella Martis appellatur, eaque
quattuor et viginti mensibus sex ut opinor diebus mi-
nus eundem lustrat orbem quem duae superiores. In-
fra hanc autem stella Mercuri est (ea Στίλβων appella- 5
tur a Graecis), quae anno fere vertenti signiferum
lustrat orbem neque a sole longius umquam unius sig-
ni intervallo discedit tum antevertens tum subsequens.
Infima est quinque errantium terraeque proxuma stella
Veneris, quae Φωσφόρος Graece Lucifer Latine dicitur 10
cum antegreditur solem, cum subsequitur autem Ἕσπε-
ρος; ea cursum anno conficit et latitudinem lustrans sig-
niferi orbis et longitudinem, quod idem faciunt stellae
superiores, neque umquam ab sole duorum signorum
intervallo longius discedit tum antecedens tum sub- 15
sequens. Hanc igitur in stellis constantiam, hanc tan- 54.1
tam tam variis cursibus in omni aeternitate convenien-
tiam temporum non possum intellegere sine mente ra-
tione consilio. quae cum in sideribus inesse videamus,
non possumus ea ipsa non in deorum numero reponere. 5