Proximum est ut doceam deorum providentia mun-
|
2.73.1
|
dum administrari. magnus sane locus est et a vestris
|
|
Cotta vexatus, ac nimirum vobiscum omne certamen
|
|
est. Nam vobis Vellei minus notum est quem ad
|
|
modum quidque dicatur; vestra enim solum legitis
|
5
|
vestra amatis, ceteros causa incognita condemnatis.
|
|
velut a te ipso hesterno die dictumst anum fatidicam
|
|
Pronoean a Stoicis induci id est Providentiam. quod eo
|
|
errore dixisti, quia existumas ab is providentiam fingi
|
|
quasi quandam deam singularem, quae mundum om-
|
10
|
nem gubernet et regat. sed id praecise dicitur: ut, si
|
74.1
|
quis dicat Atheniensium rem publicam consilio regi,
|
|
desit illud "Arii pagi", sic, cum dicimus providentia
|
|
mundum administrari, deesse arbitrato "deorum", plene
|
|
autem et perfecte sic dici existumato, providentia
|
5
|
deorum mundum administrari. Ita salem istum, quo
|
|
caret vestra natio, in inridendis nobis nolitote con-
|
|
sumere, et mercule si me audiatis ne experiamini qui-
|
|
dem; non decet non datum est non potestis. nec vero
|
|
hoc in te unum convenit moribus domesticis ac nos-
|
10
|
trorum hominum urbanitate limatum, sed cum in reli-
|
|
quos vestros tum in eum maxime qui ista peperit, ho-
|
|
minem sine arte sine litteris, insultantem in omnes,
|
|
sine acumine ullo sine auctoritate sine lepore.
|
|
Dico igitur providentia deorum mundum et omnes
|
75.1
|
mundi partes et initio constitutas esse et omni tempore
|
|
administrari. Eamque disputationem tris in partes
|
|
nostri fere dividunt. quarum prima pars est quae duci-
|
|
tur ab ea ratione quae docet esse deos; quo concesso
|
5
|
confitendum est eorum consilio mundum administrari.
|
|
secunda est autem quae docet omnes res subiectas esse
|
|
naturae sentienti ab eaque omnia pulcherrume geri;
|
|
quo constituto sequitur ab animantibus principiis eam
|
|
esse generatam. tertius est locus qui ducitur ex ad-
|
10
|
miratione rerum caelestium atque terrestrium.
|
|