Haec igitur prima lex amicitiae sanciatur, ut ab 44.1
amicis honesta petamus, amicorum causa honesta fa-
ciamus, ne exspectemus quidem, dum rogemur; studium
semper adsit, cunctatio absit; consilium vero dare
audeamus libere. Plurimum in amicitia amicorum 5
bene suadentium valeat auctoritas, eaque et adhibea-
tur ad monendum non modo aperte, sed etiam acriter,
si res postulabit, et adhibitae pareatur. Nam quibus- 45.1
dam, quos audio sapientes habitos in Graecia, pla-
cuisse opinor mirabilia quaedam (sed nihil est, quod
illi non persequantur argutiis): partim fugiendas esse
nimias amicitias, ne necesse sit unum sollicitum esse 5
pro pluribus; satis superque esse sibi suarum cuique
rerum, alienis nimis implicari molestum esse; com-
modissimum esse quam laxissimas habenas habere
amicitiae, quas vel adducas, cum velis, vel remittas;
caput enim esse ad beate vivendum securitatem, qua 10
frui non possit animus, si tamquam parturiat unus
pro pluribus. Alios autem dicere aiunt multo etiam 46.1
inhumanius (quem locum breviter paulo ante per-
strinxi) praesidii adiumentique causa, non benivolen-
tiae neque caritatis amicitias esse expetendas; itaque,
ut quisque minimum firmitatis haberet minimumque 5
virium, ita amicitias adpetere maxime; ex eo fieri,
ut mulierculae magis amicitiarum praesidia quaerant
quam viri et inopes quam opulenti et calamitosi quam
ii, qui putentur beati. O praeclaram sapientiam! Solem 47.1
enim e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vita
tollunt, qua nihil a dis inmortalibus melius habemus,
nihil iucundius. Quae est enim ista securitas? Specie
quidem blanda, sed reapse multis locis repudianda. 5
Neque enim est consentaneum ullam honestam rem
actionemve, ne sollicitus sis, aut non suscipere aut
susceptam deponere. Quodsi curam fugimus, virtus
fugienda est, quae necesse est cum aliqua cura res
sibi contrarias aspernetur atque oderit, ut bonitas 10
malitiam, temperantia lubidinem, ignaviam fortitudo;
itaque videas rebus iniustis iustos maxime dolere, in-
bellibus fortes, flagitiosis modestos. Ergo hoc pro-
prium est animi bene constituti, et laetari bonis rebus
et dolere contrariis. Quam ob rem, si cadit in sa- 48.1
pientem animi dolor, qui profecto cadit, nisi ex eius
animo extirpatam humanitatem arbitramur, quae causa
est, cur amicitiam funditus tollamus e vita, ne aliquas
propter eam suscipiamus molestias? Quid enim in- 5
terest motu animi sublato non dico inter pecudem et
hominem, sed inter hominem et truncum aut saxum
aut quidvis generis eiusdem? Neque enim sunt isti
audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse
quandam volunt; quae quidem est cum multis in rebus, 10
tum in amicitia tenera atque tractabilis, ut et bonis
amici quasi diffundatur et incommodis contrahatur.
Quam ob rem angor iste, qui pro amico saepe capien-
dus est, non tantum valet, ut tollat e vita amicitiam,
non plus quam ut virtutes, quia non nullas curas et 15
molestias adferunt, repudientur.