Cum autem contrahat amicitiam, ut supra dixi, 48.17
si qua significatio virtutis eluceat, ad quam se similis
animus adplicet et adiungat, id cum contigit, amor
exoriatur necesse est. Quid enim tam absurdum quam 49.1
delectari multis inanimis rebus, ut honore, ut gloria,
ut aedificio, ut vestitu cultuque corporis, animante
virtute praedito, eo qui vel amare vel, ut ita dicam,
redamare possit, non admodum delectari? Nihil est 5
enim remuneratione benivolentiae, nihil vicissitudine
studiorum officiorumque iucundius. Quid, si illud etiam 50.1
addimus, quod recte addi potest, nihil esse, quod ad
se rem ullam tam alliciat et attrahat quam ad ami-
citiam similitudo? concedetur profecto verum esse, ut
bonos boni diligant adsciscantque sibi quasi propin- 5
quitate coniunctos atque natura. Nihil est enim ap-
petentius similium sui nec rapacius quam natura. Quam
ob rem hoc quidem, Fanni et Scaevola, constet, ut
opinor, bonis inter bonos quasi necessariam benivolen-
tiam, qui est amicitiae fons a natura constitutus. Sed 10
eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet. Non
enim est inhumana virtus neque inmunis neque superba,
quae etiam populos universos tueri eisque optume con-
sulere soleat; quod non faceret profecto, si a caritate
vulgi abhorreret. Atque etiam mihi quidem videntur, 51.1
qui utilitatum causa fingunt amicitias, amabilissimum
nodum amicitiae tollere. Non enim tam utilitas parta
per amicum quam amici amor ipse delectat, tumque
illud fit, quod ab amico est profectum, iucundum, si 5
cum studio est profectum; tantumque abest, ut ami-
citiae propter indigentiam colantur, ut ii, qui opibus
et copiis maximeque virtute, in qua plurimum est
praesidii, minime alterius indigeant, liberalissimi sint
et beneficentissimi. Atque haut sciam an ne opus sit 10
quidem nihil umquam omnino deesse amicis. Ubi
enim studia nostra viguissent, si numquam consilio,
numquam opera nostra nec domi nec militiae Scipio
eguisset? Non igitur utilitatem amicitia, sed utilitas
amicitiam secuta est. 15