Fannius. Tu vero perge, Laeli; pro hoc enim, qui 32.21
minor est natu, meo iure respondeo.
  Scaevola. Recte tu quidem. Quam ob rem audia- 33.1
mus.
  Laelius. Audite vero, optumi viri, ea, quae saepis-
sime inter me et Scipionem de amicitia disserebantur.
Quamquam ille quidem nihil difficilius esse dicebat, 5
quam amicitiam usque ad extremum vitae diem per-
manere. Nam, vel ut non idem expediret, incidere
saepe, vel ut de re publica non idem sentiretur; mu-
tari etiam mores hominum saepe dicebat, alias ad-
versis rebus, alias aetate ingravescente. Atque earum 10
rerum exemplum ex similitudine capiebat ineuntis aeta-
tis, quod summi puerorum amores saepe una cum prae-
texta toga ponerentur; sin autem ad adulescentiam 34.1
perduxissent, dirimi tamen interdum contentione vel
uxoriae condicionis vel commodi alicuius, quod idem
adipisci uterque non posset. Quodsi qui longius in
amicitia provecti essent, tamen saepe labefactari, si in 5
honoris contentionem incidissent; pestem enim nullam
maiorem esse amicitiis quam in plerisque pecuniae
cupiditatem, in optimis quibusque honoris certamen
et gloriae; ex quo inimicitias maximas saepe inter
amicissimos exstitisse. Magna etiam discidia et ple- 35.1
rumque iusta nasci, cum aliquid ab amicis, quod rectum
non esset, postularetur, ut aut libidinis ministri aut
adiutores essent ad iniuriam; quod qui recusarent,
quamvis honeste id facerent, ius tamen amicitiae de- 5
serere arguerentur ab iis, quibus obsequi nollent. Illos
autem, qui quidvis ab amico auderent postulare, postu-
latione ipsa profiteri omnia se amici causa esse factu-
ros. Eorum querela inveterata non modo familiari-
tates exstingui solere, sed odia etiam gigni sempiterna. 10
Haec ita multa quasi fata inpendere amicitiis, ut omnia
subterfugere non modo sapientiae, sed etiam felicitatis
diceret sibi videri.