Fit etiam saepe specie quadam, saepe vocum gra- 1.80.1
vitate et cantibus ut pellantur animi vehementius,
saepe etiam cura et timore, qualis est illa
    Flexánima tamquam lýmphata aut Bacchí sacris
    Commóta in tumulis Teúcrum commemoráns suum. 5
Atque etiam illa concitatio declarat vim in animis
esse divinam. Negat enim sine furore Democritus
quemquam poëtam magnum esse posse, quod idem
dicit Plato. Quem, si placet, appellet furorem, dum
modo is furor ita laudetur, ut in Phaedro Platonis 10
laudatus est. Quid? vestra oratio in causis, quid?
ipsa actio potest esse vehemens et gravis et copiosa,
nisi est animus ipse commotior? Equidem etiam in
te saepe vidi et, ut ad leviora veniamus, in Aesopo,
familiari tuo, tantum ardorem vultuum atque motuum, 15
ut eum vis quaedam abstraxisse a sensu mentis vi-
deretur.
  Obiciuntur etiam saepe formae, quae reapse nullae 81.1
sunt, speciem autem offerunt; quod contigisse Brenno
dicitur eiusque Gallicis copiis, cum fano Apollinis Del-
phici nefarium bellum intulisset. Tum enim ferunt
ex oraclo ecfatam esse Pythiam: 5
    Ego próvidebo rem ístam et albae vírgines.
Ex quo factum, ut viderentur virgines ferre arma con-
tra et nive Gallorum obrueretur exercitus.
  Aristoteles quidem eos etiam, qui valetudinis vitio
furerent et melancholici dicerentur, censebat habere 10
aliquid in animis praesagiens atque divinum. Ego
autem haud scio an nec cardiacis hoc tribuendum sit
nec phreneticis; animi enim integri, non vitiosi est cor-
poris divinatio. Quam quidem esse re vera hac Stoi- 82.1
corum ratione concluditur: 'Si sunt di neque ante
declarant hominibus, quae futura sint, aut non
diligunt homines aut, quid eventurum sit, igno-
rant aut existumant nihil interesse hominum 5
scire, quid sit futurum, aut non censent esse
suae maiestatis praesignificare hominibus,
quae sunt futura, aut ea ne ipsi quidem di
significare possunt; at neque non diligunt nos
(sunt enim benefici generique hominum amici) 10
neque ignorant ea, quae ab ipsis constituta et
designata sunt, neque nostra nihil interest
scire ea, quae eventura sunt, (erimus enim
cautiores, si sciemus) neque hoc alienum du-
cunt maiestate sua (nihil est enim beneficen- 15
tia praestantius) neque non possunt futura
praenoscere; non igitur sunt di nec significant 83.1
futura; sunt autem di; significant ergo; et non,
si significant, nullas vias dant nobis ad signi-
ficationis scientiam (frustra enim significa-
rent), nec, si dant vias, non est divinatio; est 5
igitur divinatio.'