Sed ut, unde huc digressa est, eodem redeat ora- 1.109.1
tio: si nihil queam disputare, quam ob rem quidque
fiat, et tantum modo fieri ea, quae commemoravi, do-
ceam, parumne Epicuro Carneadive respondeam? Quid,
si etiam ratio exstat artificiosae praesensionis facilis, 5
divinae autem paulo obscurior? Quae enim extis, quae
fulgoribus, quae portentis, quae astris praesentiuntur,
haec notata sunt observatione diuturna. Adfert autem
vetustas omnibus in rebus longinqua observatione in-
credibilem scientiam; quae potest esse etiam sine motu 10
atque inpulsu deorum, cum, quid ex quoque eveniat,
et quid quamque rem significet, crebra animadversione
perspectum est. Altera divinatio est naturalis, ut 110.1
ante dixi; quae physica disputandi subtilitate referenda
est ad naturam deorum, a qua, ut doctissimis sapien-
tissimisque placuit, haustos animos et libatos habe-
mus; cumque omnia completa et referta sint aeterno 5
sensu et mente divina, necesse est cognatione divino-
rum animorum animos humanos commoveri. Sed vigi-
lantes animi vitae necessitatibus serviunt diiungunt-
que se a societate divina vinclis corporis inpediti.
Rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore 111.1
avocent et ad divinarum rerum cognitionem cura omni
studioque rapiantur. Horum sunt auguria non divini
impetus, sed rationis humanae; nam et natura futura
praesentiunt, ut aquarum eluviones et deflagrationem 5
futuram aliquando caeli atque terrarum; alii autem
in re publica exercitati, ut de Atheniensi Solone ac-
cepimus, orientem tyrannidem multo ante prospiciunt;
quos prudentes possumus dicere, id est providentes,
divinos nullo modo possumus, non plus quam Mile- 10
sium Thalem, qui, ut obiurgatores suos convinceret
ostenderetque etiam philosophum, si ei commodum
esset, pecuniam facere posse, omnem oleam, ante quam
florere coepisset, in agro Milesio coëmisse dicitur. Ani- 112.1
madverterat fortasse quadam scientia olearum uber-
tatem fore. Et quidem idem primus defectionem so-
lis, quae Astyage regnante facta est, praedixisse fertur.