Sanguine pluisse senatui nuntiatum est, Atratum 2.58.1
etiam fluvium fluxisse sanguine, deorum sudasse simu-
lacra. Num censes his nuntiis Thalen aut Anaxago-
ran aut quemquam physicum crediturum fuisse? nec
enim sanguis nec sudor nisi e corpore. Sed et decolo- 5
ratio quaedam ex aliqua contagione terrena maxume
potest sanguini similis esse, et umor adlapsus extrin-
secus, ut in tectoriis videmus austro, sudorem videtur
imitari. Atque haec in bello plura et maiora viden-
tur timentibus, eadem non tam animadvertuntur in 10
pace; accedit illud etiam, quod in metu et periculo
cum creduntur facilius, tum finguntur inpunius. Nos 59.1
autem ita leves atque inconsiderati sumus, ut, si mu-
res corroserint aliquid, quorum est opus hoc unum,
monstrum putemus? Ante vero Marsicum bellum quod
clipeos Lanuvii, ut a te dictum est, mures rosissent, 5
maxumum id portentum haruspices esse dixerunt; quasi
vero quicquam intersit, mures diem noctem aliquid
rodentes scuta an cribra corroserint! Nam si ista se-
quimur, quod Platonis Politian nuper apud me mures
corroserunt, de re publica debui pertimescere, aut, si 10
Epicuri de voluptate liber rosus esset, putarem anno-
nam in macello cariorem fore.
  An vero illa nos terrent, si quando aliqua porten- 60.1
tosa aut ex pecude aut ex homine nata dicuntur?
quorum omnium, ne sim longior, una ratio est. Quic-
quid enim oritur, qualecumque est, causam habeat a
natura necesse est, ut, etiamsi praeter consuetudinem 5
extiterit, praeter naturam tamen non possit existere.
Causam igitur investigato in re nova atque admira-
bili, si poteris; si nullam reperies, illud tamen ex-
ploratum habeto, nihil fieri potuisse sine causa, eum-
que terrorem, quem tibi rei novitas attulerit, naturae 10
ratione depellito. Ita te nec terrae fremitus nec caeli
discessus nec lapideus aut sanguineus imber nec tra-
iectio stellae nec faces visae terrebunt. Quorum om- 61.1
nium causas si a Chrysippo quaeram, ipse ille divi-
nationis auctor numquam illa dicet facta fortuito
naturalemque rationem omnium reddet; nihil enim
fieri sine causa potest; nec quicquam fit, quod fieri 5
non potest; nec, si id factum est, quod potuit fieri,
portentum debet videri; nulla igitur portenta sunt.
Nam si, quod raro fit, id portentum putandum est,
sapientem esse portentum est; saepius enim mulam
peperisse arbitror quam sapientem fuisse. Illa igitur 10
ratio concluditur: nec id, quod non potuerit fieri, fac-
tum umquam esse, nec, quod potuerit, id portentum
esse; ita omnino nullum esse portentum. Quod etiam 62.1
coniector quidam et interpres portentorum non in-
scite respondisse dicitur ei, qui quondam ad eum ret-
tulisset quasi ostentum, quod anguis domi vectem
circumiectus fuisset: 'Tum esset', inquit, 'osten- 5
tum, si anguem vectis circumplicavisset.' Hoc
ille responso satis aperte declaravit nihil habendum
esse, quod fieri posset, ostentum.