| Veniamus nunc ad optumum virum, familiarem | 2.107.1 |
| nostrum, Cratippum. 'Si sine oculis', inquit, 'non | |
| potest exstare officium et munus oculorum, pos- | |
| sunt autem aliquando oculi non fungi suo mu- | |
| nere, qui vel semel ita est usus oculis, ut vera | 5 |
| cerneret, is habet sensum oculorum vera cer- | |
| nentium. Item igitur, si sine divinatione non | |
| potest officium et munus divinationis exstare, | |
| potest autem, cum quis divinationem habeat, | |
| errare aliquando nec vera cernere, satis est | 10 |
| ad confirmandam divinationem semel aliquid | |
| ita esse divinatum, nihil ut fortuito cecidisse | |
| videatur; sunt autem eius generis innumera- | |
| bilia; esse igitur divinationem confitendum | |
| est.' Festive et breviter; sed cum bis sumpsit, quod | 15 |
| voluit, etiamsi faciles nos ad concedendum habuerit, | |
| id tamen, quod adsumit, concedi nullo modo potest. | |
| 'Si', inquit, 'aliquando oculi peccent, tamen, | 108.1 |
| quia recte aliquando viderunt, inest in iis vis | |
| videndi; item, si quis semel aliquid in divina- | |
| tione dispexerit, is, etiam cum peccet, tamen | |
| existumandus sit habere vim divinandi.' Vide, | 5 |
| quaeso, Cratippe noster, quam sint ista similia; nam | |
| mihi non videntur. Oculi enim vera cernentes utuntur | |
| natura atque sensu, animi, si quando vel vaticinando | |
| vel somniando vera viderunt, usi sunt fortuna atque | |
| casu; nisi forte concessuros tibi existumas eos, qui | 10 |
| somnia pro somniis habent, si quando aliquod som- | |
| nium verum evaserit, non id fortuito accidisse. Sed | |
| demus tibi istas duas sumptiones (ea quae λήμματα | |
| appellant dialectici, sed nos Latine loqui malumus), | |
| adsumptio tamen (quam πρόσληψιν iidem vocant) non | 15 |
| dabitur. Adsumit autem Cratippus hoc modo: 'Sunt | 109.1 |
| autem innumerabiles praesensiones non for- | |
| tuitae.' At ego dico nullam (vide, quanta sit con- | |
| troversia); iam adsumptione non concessa nulla con- | |
| clusio est. At impudentes sumus, qui, cum tam per- | 5 |
| spicuum sit, non concedamus. Quid est perspicuum? | |
| 'Multa vera', inquit 'evadere.' Quid, quod multo | |
| plura falsa? Nonne ipsa varietas, quae est propria | |
| fortunae, fortunam esse causam, non naturam esse | |
| docet? Deinde, si tua ista conclusio, Cratippe, vera | 10 |
| est (tecum enim mihi res est), non intellegis eadem | |
| uti posse et haruspices et fulguratores et interpretes | |
| ostentorum et augures et sortilegos et Chaldaeos? | |
| quorum generum nullum est, ex quo non aliquid, sicut | |
| praedictum sit, evaserit. Ergo aut ea quoque ge- | 15 |
| nera divinandi sunt, quae tu rectissume inprobas, aut, | |
| si ea non sunt, non intellego, cur haec duo sint, quae | |
| relinquis. Qua ergo ratione haec inducis, eadem illa | |
| possunt esse, quae tollis. |