Deinceps, ut erat propositum, de beneficentia ac de 1.42.1
liberalitate dicatur, qua quidem nihil est naturae ho-
minis accommodatius, sed habet multas cautiones. Vi-
dendum est enim, primum ne obsit benignitas et iis
ipsis, quibus benigne videbitur fieri, et ceteris, deinde 5
ne maior benignitas sit, quam facultates, tum ut pro
dignitate cuique tribuatur; id enim est iustitiae fun-
damentum, ad quam haec referenda sunt omnia. Nam
et qui gratificantur cuipiam, quod obsit illi, cui pro-
desse velle videantur, non benefici neque liberales, sed 10
perniciosi assentatores iudicandi sunt, et qui aliis no-
cent, ut in alios liberales sint, in eadem sunt iniustitia,
ut si in suam rem aliena convertant. Sunt autem multi 43.1
et quidem cupidi splendoris et gloriae, qui eripiunt
aliis, quod aliis largiantur, ique arbitrantur se bene-
ficos in suos amicos visum iri, si locupletent eos qua-
cumque ratione. Id autem tantum abest, officio ut 5
nihil magis [officio] possit esse contrarium. Viden-
dum est igitur, ut ea liberalitate utamur. quae prosit
amicis, noceat nemini. Quare L. Sullae, C. Caesaris
pecuniarum translatio a iustis dominis ad alienos non
debet liberalis videri; nihil est enim liberale, quod 10
non idem iustum. Alter locus erat cautionis, ne be- 44.1
nignitas maior esset quam facultates, quod qui beni-
gniores volunt esse, quam res patitur, primum in eo
peccant, quod iniuriosi sunt in proximos; quas enim
copias his et suppeditari aequius est et relinqui eas 5
transferunt ad alienos. Inest autem in tali liberalitate
cupiditas plerumque rapiendi et auferendi per iniu-
riam, ut ad largiendum suppetant copiae. Videre
etiam licet plerosque non tam natura liberales quam
quadam gloria ductos, ut benefici videantur facere 10
multa, quae proficisci ab ostentatione magis quam a
voluntate videantur. Talis autem simulatio vanitati
est coniunctior quam aut liberalitati aut honestati.
Tertium est propositum, ut in beneficentia dilectus 45.1
esset dignitatis; in quo et mores eius erunt spectandi,
in quem beneficium conferetur, et animus erga nos et
communitas ac societas vitae et ad nostras utilitates
officia ante collata; quae ut concurrant omnia, opta- 5
bile est; si minus, plures causae maioresque ponderis
plus habebunt.