Sed ea animi elatio, quae cernitur in periculis et la- 1.62.1
boribus, si iustitia vacat pugnatque non pro salute
communi, sed pro suis commodis, in vitio est; non
modo enim id virtutis non est, sed est potius immani-
tatis omnem humanitatem repellentis. Itaque probe 5
definitur a Stoicis fortitudo, cum eam virtutem esse
dicunt propugnantem pro aequitate. Quocirca nemo,
qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et ma-
litia, laudem est adeptus: nihil honestum esse potest,
quod iustitia vacat. Praeclarum igitur illud Platonis: 63.1
'Non, inquit, solum scientia, quae est remota ab iusti-
tia calliditas potius quam sapientia est appellanda,
verum etiam animus paratus ad periculum, si sua
cupiditate, non utilitate communi impellitur, audaciae 5
potius nomen habeat, quam fortitudinis.' Itaque viros
fortes et magnanimos eosdem bonos et simplices, ve-
ritatis amicos minimeque fallaces esse volumus; quae
sunt ex media laude iustitiae. Sed illud odiosum est, 64.1
quod in hac elatione et magnitudine animi facillime
pertinacia et nimia cupiditas principatus innascitur.
Ut enim apud Platonem est, omnem morem Lacedae-
moniorum inflammatum esse cupiditate vincendi, sic, 5
ut quisque animi magnitudine maxime excellet, ita
maxime vult princeps omnium vel potius solus esse.
Difficile autem est, cum praestare omnibus concu-
pieris, servare aequitatem, quae est iustitiae maxime
propria. Ex quo fit ut neque disceptatione vinci se 10
nec ullo publico ac legitimo iure patiantur, existunt-
que in re publica plerumque largitores et factiosi, ut
opes quam maximas consequantur et sint vi potius
superiores quam iustitia pares. Sed quo difficilius,
hoc praeclarius; nullum enim est tempus, quod iusti- 15
tia vacare debeat. Fortes igitur et magnanimi sunt 65.1
habendi non qui faciunt, sed qui propulsant iniuriam.
Vera autem et sapiens animi magnitudo honestum
illud, quod maxime natura sequitur, in factis positum,
non in gloria iudicat principemque se esse mavult 5
quam videri. Etenim qui ex errore imperitae multi-
tudinis pendet, hic in magnis viris non est habendus.
Facillime autem ad res iniustas impellitur, ut quisque
altissimo animo est, gloriae cupiditate; qui locus est
sane lubricus, quod vix invenitur, qui laboribus sus- 10
ceptis periculisque aditis non quasi mercedem rerum
gestarum desideret gloriam.