Commune autem animantium omnium est coniunc- 1.11.7
tionis appetitus procreandi causa et cura quaedam
eorum, quae procreata sint. Sed inter hominem et be-
luam hoc maxime interest, quod haec tantum, quan- 10
tum sensu movetur, ad id solum, quod adest quodque
praesens est se accommodat, paulum admodum sen-
tiens praeteritum aut futurum. Homo autem, quod ra-
tionis est particeps, per quam consequentia cernit,
causas rerum videt earumque praegressus et quasi 15
antecessiones non ignorat, similitudines comparat re-
busque praesentibus adiungit atque adnectit futuras,
facile totius vitae cursum videt ad eamque degendam
praeparat res necessarias. Eademque natura vi ra- 12.1
tionis hominem conciliat homini et ad orationis et
ad vitae societatem ingeneratque inprimis praecipuum
quendam amorem in eos, qui procreati sunt impel-
litque, ut hominum coetus et celebrationes et esse et 5
a se obiri velit ob easque causas studeat parare ea,
quae suppeditent ad cultum et ad victum, nec sibi
soli, sed coniugi, liberis, ceterisque quos caros habeat
tuerique debeat, quae cura exsuscitat etiam animos et
maiores ad rem gerendam facit. Inprimisque hominis 13.1
est propria veri inquisitio atque investigatio. Itaque
cum sumus necessariis negotiis curisque vacui, tum
avemus aliquid videre, audire, addiscere cognitionem-
que rerum aut occultarum aut admirabilium ad beate 5
vivendum necessariam ducimus. Ex quo intellegitur,
quod verum, simplex sincerumque sit, id esse naturae
hominis aptissimum. Huic veri videndi cupiditati ad-
iuncta est appetitio quaedam principatus, ut nemini
parere animus bene informatus a natura velit nisi 10
praecipienti aut docenti aut utilitatis causa iuste et
legitime imperanti; ex quo magnitudo animi existit
humanarumque rerum contemptio. Nec vero illa par- 14.1
va vis naturae est rationisque, quod unum hoc animal
sentit, quid sit ordo, quid sit quod deceat, in factis
dictisque qui modus. Itaque eorum ipsorum, quae
aspectu sentiuntur, nullum aliud animal pulchritudi- 5
nem, venustatem, convenientiam partium sentit; quam
similitudinem natura ratioque ab oculis ad animum
transferens multo etiam magis pulchritudinem, con-
stantiam, ordinem in consiliis factisque conservandam
putat cavetque ne quid indecore effeminateve faciat, 10
tum in omnibus et opinionibus et factis ne quid libi-
dinose aut faciat aut cogitet. Quibus ex rebus con-
flatur et efficitur id, quod quaerimus, honestum, quod
etiamsi nobilitatum non sit, tamen honestum sit, quod-
que vere dicimus, etiamsi a nullo laudetur, natura esse 15
laudabile.