Admodum autem tenenda sunt sua cuique, non vi- 1.110.1
tiosa, sed tamen propria, quo facilius, decorum illud,
quod quaerimus, retineatur. Sic enim est faciendum,
ut contra universam naturam nihil contendamus, ea
tamen conservata propriam nostram sequamur, ut 5
etiamsi sint alia graviora atque meliora, tamen nos
studia nostra nostrae naturae regula metiamur; neque
enim attinet naturae repugnare nec quicquam sequi,
quod assequi non queas. ex quo magis emergit quale
sit decorum illud, ideo quia nihil decet invita Minerva, 10
ut aiunt, id est adversante et repugnante natura. Om- 111.1
nino si quicquam est decorum, nihil est profecto ma-
gis quam aequabilitas universae vitae, tum singula-
rum actionum, quam conservare non possis, si alio-
rum naturam imitans, omittas tuam. Ut enim sermone 5
eo debemus uti, qui notus est nobis, ne ut quidam
Graeca verba inculcantes iure optimo rideamur, sic
in actiones omnemque vitam nullam discrepantiam
conferre debemus. Atque haec differentia naturarum 112.1
tantam habet vim, ut non numquam mortem sibi ipse
consciscere alius debeat, alius in eadem causa non
debeat. Num enim alia in causa M. Cato fuit, alia
ceteri, qui se in Africa Caesari tradiderunt? atqui ce- 5
teris forsitan vitio datum esset, si se interemissent,
propterea quod lenior eorum vita et mores fuerant
faciliores; Catoni cum incredibilem tribuisset natura
gravitatem, eamque ipse perpetua constantia robora-
visset semperque in proposito susceptoque consilio 10
permansisset, moriendum potius quam tyranni vultus
aspiciendus fuit. Quam multa passus est Ulixes in 113.1
illo errore diuturno, cum et mulieribus, si Circe et
Calypso mulieres appellandae sunt, inserviret et in
omni sermone omnibus affabilem [et iocundum] esse
se vellet. domi vero etiam contumelias servorum an- 5
cillarumque pertulit, ut ad id aliquando, quod cupie-
bat, veniret. At Aiax, quo animo traditur, milies op-
petere mortem quam illa perpeti maluisset. Quae con-
templantes expendere oportebit, quid quisque habeat
sui, eaque moderari nec velle experiri, quam se aliena 10
deceant; id enim maxime quemque decet, quod est
cuiusque maxime <suum>. Suum quisque igitur no- 114.1
scat ingenium acremque se et bonorum et vitiorum
suorum iudicem praebeat, ne scaenici plus quam nos
videantur habere prudentiae. illi enim non optumas,
sed sibi accomodatissimas fabulas eligunt; qui voce 5
freti sunt, Epigonos Medumque, qui gestu Melanip-
pam, Clytemestram, semper Rupilius, quem ego me-
mini, Antiopam, non saepe Aesopus Aiacem. ergo hi-
strio hoc videbit in scena, non videbit sapiens vir in
vita? Ad quas igitur res aptissimi erimus, in iis po- 10
tissimum elaborabimus. sin aliquando necessitas nos
ad ea detruserit, quae nostri ingenii non erunt, omnis
adhibenda erit cura, meditatio, diligentia, ut ea, si
non decore, at quam minime indecore facere possi-
mus, nec tam est enitendum, ut bona, quae nobis data 15
non sint, sequamur, quam ut vitia fugiamus.