Sed de amicitia alio libro dictum est, qui inscribitur
|
2.31.5
|
Laelius; nunc dicamus de gloria, quamquam ea quo-
|
|
que de re duo sunt nostri libri, sed attingamus, quan-
|
|
doquidem ea in rebus maioribus administrandis ad-
|
|
iuvat plurimum. Summa igitur et perfecta gloria con-
|
|
stat ex tribus his: si diligit multitudo, si fidem habet,
|
10
|
si cum admiratione quadam honore dignos putat. Haec
|
|
autem, si est simpliciter breviterque dicendum, quibus
|
|
rebus pariuntur a singulis, eisdem fere a multitudine.
|
|
Sed est alius quoque quidam aditus ad multitudinem,
|
|
ut in universorum animos tamquam influere possi-
|
15
|
mus. Ac primum de illis tribus, quae ante dixi, bene-
|
32.1
|
volentiae praecepta videamus; quae quidem capitur
|
|
beneficiis maxime, secundo autem loco voluntate be-
|
|
nefica benivolentia movetur, etiamsi res forte non sup-
|
|
petit; vehementer autem amor multitudinis commove-
|
5
|
tur ipsa fama et opinione liberalitatis, beneficentiae,
|
|
iustitiae, fidei omniumque earum virtutum, quae per-
|
|
tinent ad mansuetudinem morum ac facilitatem. Ete-
|
|
nim illud ipsum, quod honestum decorumque dicimus,
|
|
quia per se nobis placet animosque omnium natura et
|
10
|
specie sua commovet maximeque quasi perlucet ex
|
|
iis, quas commemoravi, virtutibus, idcirco illos, in
|
|
quibus eas virtutes esse remur, a natura ipsa diligere
|
|
cogimur. Atque hae quidem causae diligendi gravis-
|
|
simae; possunt enim praeterea nonnullae esse levi-
|
15
|
ores. Fides autem ut habeatur duabus rebus effici po-
|
33.1
|
test, si existimabimur adepti coniunctam cum iustitia
|
|
prudentiam. Nam et iis fidem habemus, quos plus
|
|
intellegere quam nos arbitramur quosque et futura
|
|
prospicere credimus et cum res agatur in discrimen-
|
5
|
que ventum sit, expedire rem et consilium ex tempore
|
|
capere posse; hanc enim utilem homines existimant
|
|
veramque prudentiam. Iustis autem et fidis homini-
|
|
bus, id est bonis viris, ita fides habetur, ut nulla sit
|
|
in iis fraudis iniuriaeque suspicio. Itaque his salutem
|
10
|
nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi
|
|
arbitramur. Harum igitur duarum ad fidem facien-
|
34.1
|
dam iustitia plus pollet, quippe cum ea sine prudentia
|
|
satis habeat auctoritatis; prudentia sine iustitia nihil
|
|
valet ad faciendam fidem. Quo enim quis versutior
|
|
et callidior, hoc invisior et suspectior detracta opi-
|
5
|
nione probitatis. Quam ob rem intellegentiae iustitia
|
|
coniuncta quantum volet habebit ad faciendam fidem
|
|
virium, iustitia sine prudentia multum poterit, sine iustitia
|
|
nihil valebit prudentia.
|
|