Sed ne quis sit admiratus cur, cum inter omnes 2.35.1
philosophos constet a meque ipso saepe disputatum
sit, qui unam haberet, omnes habere virtutes, nunc
ita seiungam, quasi possit quisquam, qui non idem
prudens sit, iustus esse, alia est illa, cum veritas ipsa 5
limatur in disputatione, subtilitas, alia, cum ad opi-
nionem communem omnis accommodatur oratio.
Quam ob rem, ut vulgus, ita nos hoc loco loquimur,
ut alios fortes, alios viros bonos, alios prudentes esse
dicamus. Popularibus enim verbis est agendum et 10
usitatis, cum loquimur de opinione populari, idque
eodem modo fecit Panaetius. Sed ad propositum re-
vertamur.
  Erat igitur ex iis tribus, quae ad gloriam pertine- 36.1
rent, hoc tertium, ut cum admiratione hominum ho-
nore ab iis digni iudicaremur. Admirantur igitur com-
muniter illi quidem omnia, quae magna et praeter
opinionem suam animadverterunt, separatim autem 5
in singulis, si perspiciunt nec opinata quaedam bona.
Itaque eos viros suspiciunt maximisque efferunt lau-
dibus, in quibus existimant se excellentes quasdam
et singulares perspicere virtutes, despiciunt autem eos
et contemnunt, in quibus nihil virtutis, nihil animi, 10
nihil nervorum putant. Non enim omnes eos con-
temnunt, de quibus male existumant. Nam quos im-
probos, maledicos, fraudulentos putant et ad facien-
dam iniuriam instructos, eos contemnunt quidem neu-
tiquam sed de iis male existumant. Quam ob rem, 15
ut ante dixi, contemnuntur ii, qui 'nec sibi nec alteri',
ut dicitur, in quibus nullus labor, nulla industria, nulla
cura est. Admiratione autem adficiuntur ii, qui anteire 37.1
ceteris virtute putantur et cum omni carere dede-
core, tum vero iis vitiis, quibus alii non facile possunt
obsistere. Nam et voluptates, blandissumae dominae,
maioris partis animos a virtute detorquent et, dolo- 5
rum cum admoventur faces, praeter modum plerique
exterrentur; vita, mors, divitiae, paupertas omnes ho-
mines vehementissime permovent. Quae qui in utram-
que partem excelso animo magnoque despiciunt, cum-
que aliqua iis ampla et honesta res obiecta est, totos 10
ad se convertit et rapit, tum quis non admiretur splen-
dorem pulcritudinemque virtutis? Ergo et haec animi 38.1
despicientia admirabilitatem magnam facit et ma-
xume iustitia, ex qua una virtute viri boni appellan-
tur, mirifica quaedam multitudini videtur, nec iniuria.
Nemo enim iustus esse potest, qui mortem, qui dolo- 5
rem, qui exilium, qui egestatem timet, aut qui ea,
quae sunt his contraria, aequitati anteponit. Maxime-
que admirantur eum, qui pecunia non movetur; quod
in quo viro perspectum sit, hunc igni spectatum arbi-
trantur. Itaque illa tria quae proposita sunt ad glo- 10
riam, omnia iustitia conficit, et benivolentiam, quod
prodesse vult plurimis, et ob eandem causam fidem
et admirationem, quod eas res spernit et neglegit, ad
quas plerique inflammati aviditate rapiuntur.