Omnino duo sunt genera largorum, quorum alteri
|
2.55.10
|
prodigi, alteri liberales; prodigi, qui epulis et viscera-
|
|
tionibus et gladiatorum muneribus ludorum venatio-
|
|
numque apparatu pecunias profundunt in eas res, qua-
|
|
rum memoriam aut brevem aut nullam omnino sint
|
|
relicturi, liberales autem, qui suis facultatibus aut cap-
|
15
|
tos a praedonibus redimunt, aut aes alienum susci-
|
|
piunt amicorum aut in filiarum collocatione adiuvant
|
|
aut opitulantur vel in re quaerenda vel augenda. Ita-
|
56.1
|
que miror, quid in mentem venerit Theophrasto, in
|
|
eo libro, quem de divitiis scripsit, in quo multa prae-
|
|
clare, illud absurde: est enim multus in laudanda ma-
|
|
gnificentia et apparitione popularium munerum ta-
|
5
|
liumque sumptuum facultatem fructum divitiarum pu-
|
|
tat. Mihi autem ille fructus liberalitatis, cuius pauca
|
|
exempla posui, multo et maior videtur et certior.
|
|
Quanto Aristoteles gravius et verius nos reprehendit,
|
|
qui has pecuniarum effusiones non admiremur, quae
|
10
|
fiunt ad multitudinem deleniendam. At ii, 'qui ab hoste
|
|
obsidentur, si emere aquae sextarium cogerentur mina,
|
|
hoc primo incredibile nobis videri omnesque mirari,
|
|
sed cum adtenderint, veniam necessitati dare, in his
|
|
immanibus iacturis infinitisque sumptibus nihil nos
|
15
|
magnopere mirari, cum praesertim neque necessitati
|
|
subveniatur nec dignitas augeatur ipsaque illa delec-
|
|
tatio multitudinis ad breve <exigatur> exiguumque tem-
|
|
pus eaque a levissimo quoque, in quo tamen ipso una
|
|
cum satietate memoria quoque moriatur voluptatis.'
|
20
|
Bene etiam colligit 'haec pueris et mulierculis et ser-
|
57.1
|
vis et servorum simillimis liberis esse grata, gravi
|
|
vero homini et ea, quae fiunt, iudicio certo ponde-
|
|
ranti probari posse nullo modo'. Quamquam intel-
|
|
lego in nostra civitate inveterasse iam bonis tempori-
|
5
|
bus, ut splendor aedilitatum ab optimis viris postule-
|
|
tur. Itaque et P. Crassus cum cognomine dives tum
|
|
copiis functus est aedilicio maximo munere, et paulo
|
|
post L. Crassus cum omnium hominum moderatissimo
|
|
Q. Mucio magnificentissima aedilitate functus est,
|
10
|
deinde C. Claudius App. f., multi post, Luculli, Hor-
|
|
tensius, Silanus; omnes autem P. Lentulus me consule
|
|
vicit superiores; hunc est Scaurus imitatus; magnifi-
|
|
centissima vero nostri Pompei munera secundo con-
|
|
sulatu; in quibus omnibus quid mihi placeat, vides.
|
15
|
Vitanda tamen suspicio est avaritiae. Mamerco, ho-
|
58.1
|
mini divitissimo, praetermissio aedilitatis consulatus
|
|
repulsam attulit. Quare et si postulatur a populo, bo-
|
|
nis viris si non desiderantibus, ad tamen approbanti-
|
|
bus faciundum est, modo pro facultatibus, nos ipsi
|
5
|
ut fecimus, et si quando aliqua res maior atque utilior
|
|
populari largitione adquiritur, ut Oresti nuper prandia
|
|
in semitis decumae nomine magno honori fuerunt.
|
|
Ne M. quidem Seio vitio datum est, quod in caritate
|
|
asse modium populo dedit; magna enim se et invete-
|
10
|
rata invidia nec turpi iactura, quando erat aedilis,
|
|
nec maxima liberavit. Sed honori summo nuper no-
|
|
stro Miloni fuit qui gladiatoribus emptis rei publicae
|
|
causa, quae salute nostra continebatur, omnes P. Clo-
|
|
dii conatus furoresque compressit. Causa igitur lar-
|
59.1
|
gitionis est, si aut necesse est aut utile. In his autem
|
|
ipsis mediocritatis regula optima est. L. quidem Phi-
|
|
lippus, Q. f., magno vir ingenio inprimisque clarus,
|
|
gloriari solebat se sine ullo munere adeptum esse om-
|
5
|
nia, quae haberentur amplissima. Dicebat idem Cotta,
|
|
Curio. Nobis quoque licet in hoc quodam modo glo-
|
|
riari; nam pro amplitudine honorum, quos cunctis suf-
|
|
fragiis adepti sumus nostro quidem anno, quod con-
|
|
tigit eorum nemini, quos modo nominavi, sane exi-
|
10
|
guus sumptus aedilitatis fuit. Atque etiam illae im-
|
60.1
|
pensae meliores, muri, navalia, portus, aquarum duc-
|
|
tus omniaque, quae ad usum rei publicae pertinent,
|
|
quamquam, quod praesens tamquam in manum datur,
|
|
iucundius est, tamen haec in posterum gratiora. Thea-
|
5
|
tra, porticus, nova templa verecundius reprehendo
|
|
propter Pompeium, sed doctissimi non probant, ut et
|
|
hic ipse Panaetius, quem multum in his libris secutus
|
|
sum non interpretatus, et Phalereus Demetrius, qui
|
|
Periclem, principem Graeciae vituperat, quod tantam
|
10
|
pecuniam in praeclara illa propylaea coniecerit. Sed
|
|
de hoc genere toto in iis libris, quos de re publica
|
|
scripsi, diligenter est disputatum. Tota igitur ratio
|
|
talium largitionum genere vitiosa est, temporibus ne-
|
|
cessaria et tum ipsum et ad facultates accommodanda
|
15
|
et mediocritate moderanda est.
|
|