Quae autem opera, non largitione beneficia dantur,
|
2.65.1
|
haec tum in universam rem publicam tum in singulos
|
|
cives conferuntur. Nam in iure cavere, consilio iuvare
|
|
atque hoc scientiae genere prodesse quam plurimis
|
|
vehementer et ad opes augendas pertinet et ad gratiam.
|
5
|
Itaque cum multa praeclara maiorum, tum quod optime
|
|
constituti iuris civilis summo semper in honore fuit co-
|
|
gnitio atque interpretatio; quam quidem ante hanc
|
|
confusionem temporum in possessione sua principes
|
|
retinuerunt, nunc, ut honores, ut omnes dignitatis gra-
|
10
|
dus, sic huius scientiae splendor deletus est, idque eo
|
|
indignius, quod eo tempore hoc contigit, cum is esset,
|
|
qui omnes superiores, quibus honore par esset, scientia
|
|
facile vicisset. Haec igitur opera grata multis et ad
|
|
beneficiis obstringendos homines accommodata. Atque
|
66.1
|
huic arti finitima est dicendi gravior facultas et gra-
|
|
tior et ornatior. Quid enim eloquentia praestabilius
|
|
vel admiratione audientium vel spe indigentium vel
|
|
eorum, qui defensi sunt, gratia? Huic quoque ergo a
|
5
|
maioribus nostris est in toga dignitatis principatus
|
|
datus. Diserti igitur hominis et facile laborantis, quod-
|
|
que in patriis est moribus, multorum causas et non
|
|
gravate et gratuito defendentis beneficia et patrocinia
|
|
late patent. Admonebat me res, ut hoc quoque loco
|
67.1
|
intermissionem eloquentiae, ne dicam interitum de-
|
|
plorarem, ni vererer, ne de me ipso aliquid viderer
|
|
queri. Sed tamen videmus, quibus extinctis oratori-
|
|
bus, quam in paucis spes quanto in paucioribus facul-
|
5
|
tas, quam in multis sit audacia. Cum autem omnes
|
|
non possint, ne multi quidem, aut iuris periti esse aut
|
|
diserti, licet tamen opera prodesse multis beneficia
|
|
petentem, commendantem iudicibus, magistratibus, vi-
|
|
gilantem pro re alterius, eos ipsos, qui aut consulun-
|
10
|
tur aut defendunt, rogantem; quod qui faciunt, pluri-
|
|
mum gratiae consequuntur, latissimeque eorum manat
|
|
industria. Iam illud non sunt admonendi,—est enim
|
68.1
|
in promptu,—ut animadvertant, cum iuvare alios
|
|
velint, ne quos offendant. Saepe enim aut eos lae-
|
|
dunt, quos non debent, aut eos, quos non expedit; si
|
|
imprudentes, neglegentiae est, si scientes temeritatis.
|
5
|
Utendum etiam est excusatione adversus eos, quos in-
|
|
vitus offendas, quacumque possis, quare id, quod fe-
|
|
ceris, necesse fuerit nec aliter facere potueris, ceteris-
|
|
que operis et officiis erit id, quod violatum videbitur,
|
|
compensandum.
|
10
|