Quod si vituperandi qui reticuerunt, quid de iis 3.58.1
existimandum est, qui orationis vanitatem adhibue-
runt? C. Canius, eques Romanus, nec infacetus et satis
litteratus, cum se Syracusas otiandi, ut ipse dicere
solebat, non negotiandi causa contulisset, dictitabat 5
se hortulos aliquos emere velle, quo invitare amicos
et ubi se oblectare sine interpellatoribus posset. Quod
cum percrebuisset, Pythius ei quidam, qui argentariam
faceret Syracusis, venales quidem se hortos non ha-
bere, sed licere uti Canio, si vellet, ut suis, et simul 10
ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum
diem. Cum ille promisisset, tum Pythius, qui esset ut
argentarius apud omnes ordines gratiosus, piscatores
ad se convocavit et ab iis petivit, ut ante suos hortu-
los postridie piscarentur, dixitque quid eos facere vel- 15
let. Ad cenam tempori venit Canius; opipare a Pythio
adparatum convivium, cumbarum ante oculos multi-
tudo, pro se quisque, quod ceperat, adferebat; ante
pedes Pythii pisces abiciebantur. Tum Canius "quaeso", 59.1
inquit, "quid est hoc, Pythi? tantumne piscium? tan-
tumne cumbarum?" Et ille "quid mirum?" inquit,
"hoc loco est Syracusis quidquid est piscium, hic aqua-
tio, hac villa isti carere non possunt." Incensus Ca- 5
nius cupiditate contendit a Pythio, ut venderet. Gra-
vate ille primo. Quid multa? impetrat. Emit homo
cupidus et locuples tanti, quanti Pythius voluit, et
emit instructos. Nomina facit, negotium conficit. In-
vitat Canius postridie familiares suos, venit ipse ma- 10
ture, scalmum nullum videt. Quaerit ex proximo vi-
cino, num feriae quaedam piscatorum essent, quod eos
nullos videret. "Nullae, quod sciam," ille, "sed hic
piscari nulli solent. Itaque heri mirabar quid accidis-
set." Stomachari Canius, sed quid faceret? Nondum 60.1
enim C. Aquilius, collega et familiaris meus, protule-
rat de dolo malo formulas; in quibus ipsis, cum ex
eo quaereretur, quid esset dolus malus, respondebat,
cum esset aliud simulatum, aliud actum. Hoc quidem 5
sane luculente, ut ab homine perito definiendi. Ergo
et Pythius et omnes aliud agentes, aliud simulantes
perfidi, improbi, malitiosi. Nullum igitur eorum fac-
tum potest utile esse, cum sit tot vitiis inquinatum.