Quid? qui omnia recta et honesta neglegunt, dum- 3.82.8
modo potentiam consequantur, nonne idem faciunt,
quod is, qui etiam socerum habere voluit eum, cuius 10
ipse audacia potens esset. Utile ei videbatur pluri-
mum posse alterius invidia. Id quam iniustum in pa-
triam et quam turpe esset, non videbat. Ipse autem
socer in ore semper Graecos versus de Phoenissis ha-
bebat, quos dicam ut potero; incondite fortasse sed 15
tamen, ut res possit intellegi:
    'Nam si violandum est ius, regnandi gratia,
    Violandum est; aliis rebus pietatem colas.'
  Capitalis Eteocles vel potius Euripides, qui id unum
quod omnium sceleratissimum fuerit, exceperit. Quid 83.1
igitur minuta colligimus, hereditates, mercaturas, ven-
ditiones fraudulentas? Ecce tibi, qui rex populi Ro-
mani dominusque omnium gentium esse concupiverit
idque perfecerit. Hanc cupiditatem si honestam quis 5
esse dicit, amens est; probat enim legum et libertatis
interitum earumque oppressionem taetram et detesta-
bilem gloriosam putat. Qui autem fatetur honestum
non esse in ea civitate, quae libera fuerit quaeque esse
debeat, regnare, sed ei, qui id facere possit, esse utile, 10
qua hunc obiurgatione aut quo potius convitio a tanto
errore coner avellere? Potest enim, di immortales,
cuiquam esse utile foedissimum et taeterrimum par-
ricidium patriae, quamvis is, qui se eo obstrinxerit,
ab oppressis civibus parens nominetur? Honestate 15
igitur dirigenda utilitas est, et quidem sic, ut haec
duo verbo inter se discrepare, re unum sonare videan-
tur. Non habeo ad volgi opinionem quae maior utili- 84.1
tas quam regnandi esse possit, nihil contra inutilius
ei, qui id iniuste consecutus sit, invenio, cum ad veri-
tatem coepi revocare rationem. Possunt enim cui-
quam esse utiles angores, sollicitudines, diurni et noc- 5
turni metus, vita insidiarum periculorumque plenis-
sima?