vi Kal. Quint. 50(?) in castris ad Pyramum
CICERO APPIO PULCHRO, UT SPERO, CENSORI S. D.
Cum essem in castris ad fluvium Pyramum, redditae mihi 3.11.1.1
sunt uno tempore a te epistulae duae, quas ad me Q. Servilius
Tarso miserat. earum in altera dies erat adscripta Non. Apr.,
in altera, quae mihi recentior videbatur, dies non erat.
respondebo igitur superiori prius, in qua scribis ad me de 5
absolutione maiestatis. de qua etsi permulto a<n>te certior
factus eram litteris, nuntiis, fama denique ipsa (nihil enim
fuit clarius, non quo quisquam aliter putasset, sed nihil de
insignibus ad laudem viris obscure nuntiari solet), tamen
eadem illa laetiora fecerunt mihi tuae litterae, non solum 10
quia planius loquebantur et uberius quam vulgi sermo sed
etiam quia magis videbar tibi gratulari cum de te ex te ipso
audiebam. complexus igitur sum cogitatione te absentem, 2.1
epistulam vero osculatus etiam ipse mihi gratulatus sum.
quae enim <a> cuncto populo, a senatu, a iudicibus ingenio,
industriae, virtuti tribuuntur, quia mihi ipse adsentor
fortasse cum ea esse in me fingo, mihi quoque ipsi tribui puto. 5
  Nec tam gloriosum exitum tui iudici exstitisse sed tam
pravam inimicorum tuorum mentem fuisse mirabar. 'de
ambitu vero quid interest' inquies 'an de maiestate?' ad
rem, nihil; alterum enim non attigisti, alteram auxisti.
verum tamen est maiestas, etsi Sulla voluit ne in quemvis 10
impune declamari liceret, <ambigua>; ambitus vero ita
apertam vim habet ut aut accusetur improbe aut defendatur.
quid enim? facta necne facta largitio ignorari potest?
tuorum autem honorum cursus cui suspectus umquam fuit?
me miserum, qui non adfuerim! quos ego risus excitassem! 15
  Sed de maiestatis iudicio duo mihi illa ex tuis litteris 3.1
iucundissima fuerunt: unum, quod te ab ipsa re publica
defensum scribis, quae quidem etiam in summa bonorum
et fortium civium copia tueri talis viros deberet, nunc vero
eo magis quod tanta penuria est in omni vel honoris vel 5
aetatis gradu ut iam orba civitas talis tutores complecti
debeat; alterum, quod Pompei et Bruti fidem benevolenti-
amque mirifice laudas. laetor virtute et officio cum tuorum
necessariorum, meorum amicissimorum, tum alterius
omnium saeculorum et gentium principis, alterius iam 10
pridem iuventutis, celeriter, ut spero, civitatis. de mercen-
nariis testibus a suis civitatibus notandis, nisi iam factum
aliquid est per Flaccum, fiet a me cum per Asiam decedam.
  Nunc ad alteram epistulam venio. quod ad me quasi 4.1
formam communium temporum et totius rei publicae
misisti expressam, prudentia litterarum tuarum valde mihi
est grata; video enim et pericula leviora quam timebam et
maiora praesidia, si quidem, ut scribis, omnes vires civitatis 5
se ad Pompei ductum applicaverunt, tuumque simul
promptum animum et alacrem perspexi ad defendendam
rem publicam mirificamque cepi voluptatem ex hac tua
diligentia, quod in summis tuis occupationibus mihi tamen
rei publicae statum per te notum esse voluisti. nam auguralis 10
libros ad commune utriusque nostrum otium serva. ego enim
a te cum tua promissa per litteras flagitabam, ad urbem te
otiosissimum esse arbitrabar. nunc tamen, ut ipse polliceris,
pro auguralibus libris orationes tuas confectas omnis
exspectabo. 15
  D. Tullius, cui mandata ad me dedisti, non convenerat me, 5.1
nec erat iam quisquam mecum tuorum praeter omnis meos,
qui sunt omnes tui. stomachosiores meas litteras quas dicas
esse non intellego. bis ad te scripsi me purgans diligenter, te
leviter accusans in eo quod de me cito credidisses. quod 5
genus querelae mihi quidem videbatur esse amici; sin tibi
displicet, non utar eo posthac. sed si, ut scribis, eae litterae
non fuerunt disertae, scito meas non fuisse. ut enim
Aristarchus Homeri versum negat quem non probat, sic tu
(libet enim mihi iocari), quod disertum non erit, ne putaris 10
meum.
  Vale, et in censura, si iam es censor, ut spero, de proavo
multum cogitato tuo.